Fizika8 Uzb i-bob 1-26. pmd

Mexanik energiyani elektr energiyaga aylantiruvchi qurilma
induksion tok generatori deyiladi.
Generator, asosan, stator va rotordan iborat bo‘ladi. Stator genera-
torning qo‘zg‘almas qismi, rotor esa aylanuvchi qismidir.
194-rasm
VI bob. Elektromagnit induksiya

---

135
Stator maxsus po‘lat tunukalardan yasalgan
ichi kovakli silindrdan iborat. Silindrning ichki
devorlaridagi ariqchalariga o‘tkazgichlar o‘rami
joylashtiriladi. Bu o‘ramda generator ishlayotgan
vaqtda induksion tok hosil bo‘ladi. 195-a rasmda
po‘lat silindrning ariqchalariga joylashgan bitta
o‘ram ko‘rsatilgan.
Rotor elektromagnitdan iborat bo‘lib, u genera-
tor ishlayotgan vaqtda halqalar va cho‘tkalar yordamida
o‘zgarmas tok manbayiga ulanadi (195-b rasm).
195-d rasmda induksion tok generatorining
to‘liq sxemasi tasvirlangan. Rotor biror tashqi kuch
yordamida aylantirilsa, magnit maydon ham u
bilan birga aylanadi. Bunda magnit kuch chiziqlari
stator chulg‘amidagi o‘tkazgichlarni kesib o‘tadi va
ularda o‘zgaruvchan tok (kuchlanish) hosil bo‘ladi.
Stator chulg‘amida hosil bo‘lgan kuchlanish tegishli
simlar orqali iste’molchilarga uzatiladi.