Fizika,2 qism 20

Lui då Brîyl gipîtåzàsi.

Zàrràlàrning to‘lqin õîssàlàri

Ì à z m u n i :  Lui då Broyl gi pîtåzàsi; Devissîn và Jårmår

tàjribàsi;  tà’sir  kvànti.

Lui då Brîyl gipîtåzàsi. Bîr nàzàriyasidàn ham tàkîmillashgan

nàzàriyani  yaràtish  îlimlàrni  to‘lqin  måõànikàsi  bilàn  bîg‘liq

g‘îyalàrgà  murîjààt  qilishgà  undàdi.  Buning  àsîsiy  sàbàbi,

nurlànishning  kîrpuskular-to‘lqin  duàlizmidir.  Bizgà  mà’lumki,

fîtîn  tushunchàsi  kiritilgandàyoq  uning  enårgiyasi  và  chàstîtàsi

îràsidàgi  E  =  hn  munîsàbàt  yozilib,  fîtîn  màvjudligining  o‘zi

båvîsità duàlizm bilàn bîg‘liqligigà àsîs sîlingàn edi. Àgàr fîtîn

shundày  õususiyatgà  egà  ekàn,  undà  bîshqà  zàrràlàr,  jum-

làdàn,  elåktrîn  hàm  shundày  kîrpuskular-to‘lqin  duàlizmi

õususiyatigà egà emàsmi, dågàn sàvîl tug‘ilàdi. Bu sàvîlgà ijîbiy

jàvîb bårgàn frànsuz fizigi Lui då Brîyl 1923- yildà kîrpuskular-

29-§.

---

119

to‘lqin  duàlizmining  univårsàlligi  hàqidàgi

quyidàgi  gipîtåzàni  ilgàri  surdi.  Uning

fikrichà,  nàfàqàt  fîtîn,  bàlki  elåktrîn  và

bîshqà  zàrràlàr  hàm  kîrpuskular  õîssàlàr

bilàn  bir  qàtîrdà,  to‘lqin  õîssàlàrigà  hàm

egàdirlàr.

Bîshqàchà  àytgàndà,  hàr  bir  zàrrà,

bir  tîmîndàn,  enårgiya  (E)  và  impuls

(P)  kàbi  kîrpuskular  kàttàliklàri  bilàn

õàràktårlànsà,  ikkinchi  tîmîndàn,  chàs-

tîtà (n) và to‘lqin uzunligi (l) kàbi to‘lqin

kàttàliklàri  bilàn  hàm  õàràktårlànàdi.