Fizika va kimyo

2 – rasm. Sovish egri chiziqlari

1- va 9-chi chiziqlar toza moddalarga mos keladi. Harorat avvaliga bir tekisda pasayadi. Qotish haroratiga etgach, toza modda qota boshlaydi ( chunki sistema sovuyotganida moy xamomidan olgan issiqlikni tashqariga beradi). Bu vaqtda issiqlik ajralib chiqishi tufayli harorat o‘zgarmaydi (bu diagrammada gorizontal chiziqqa to‘g‘ri keladi). CHunki, bu erda

F=2 va F=1-2+1=0

Moddaning hammasi qotib bo‘lgach, harorat yana pasaya boshlaydi, bu erda suyuq faza yo‘qoladi

F=1 va F=1-1+1=1

Qolgan chiziqlar aralashmalarning kristallanish (qotish) jarayonini ko‘rsatadi.

2-, 3-chi chiziqlarni ko‘rsak, avval suyuq qotishma soviy boshlaydi, bu vaqtda harorat bir tekis pasayadi. Moddalardan bittasi qota boshlagach, issiqlik ajralib chiqishi tufayli sovush tezligi pasayadi, chiziq sinadi. Ikkinchi modda konsentratsiyasi oshib borgan sari sinish nuqtasi pasayaveradi. Ma’lum haroratga etgach ikkala modda baravar qotadi va harorat o‘zgarmay qoladi ( ya’ni, 2la modda bir vaqtda bir fazadan ikkinchi fazaga o‘tadi va issiqlik ko‘p ajralib chiqadi, shuning uchun gorizontal chiziq oldingilaridan farqli kengroq bo‘ladi). Aralashma qotib bo‘lgach sovush davom etadi.

4 – chiziq eftektik aralashmaga mos keladi. U eng past haroratda qotadi. Unda suyuq aralashma tarkibi bilan qattiq aralashma tarkibi bir xil bo‘ladi.

Olingan sovush egrilaridan qotish nuqtalari tarkib - harorat diagrammasiga ko‘chirilib, sistemaning suyuqlanish holat diagrammasi chiziladi.