Fizika kursi



Download 2,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet113/268
Sana11.01.2022
Hajmi2,6 Mb.
#348187
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   268
Bog'liq
fizika kursi

 

Berilgan:  

l=0,4 m, S=4sm

2



4

10

4



m



=

,  N=800,  

500

=

µ



,  

 

 



m

/

10

56



,

12

7



0



=

µ

 



 

 

L~? 




 

206


Yechish.  Uzun  g‘altakning  induktivligi  L  quyidagi  formula  bilan 

aniqlanadi.  



V

n

L

2

0



µ

µ

=



   

 

 



(1) 

bunda 


l

N

n

=

  g‘altakning  uzunligi  borligi  mos  kelgan  o‘ramlar  soni,  l 



g‘altakning  uzunligi,   

lS

V

=

  g‘altakning  hajmi,  S    uning  ko‘ndalang 



kesim yuzi. 

Agar n va V ning ifodalari (1) ga qo‘yilsa, ishchi formula kelib chiqadi. 



S

l

N

lS

l

N

V

n

L

2

0



2

2

0



2

0

µ



µ

µ

µ



µ

µ

=



=

=

 



 

(2) 


(2) dagi kattaliklarning qiymatlarini o‘rniga qo‘yib chiqamiz:  

H

S

l

N

L

4

,



0

10

4



4

,

0



10

64

500



10

56

,



12

2

4



7

2

0



=





=

=



µ

µ

 



47-masala. Tokli g‘altakning nikel o‘zagini kesim yuzi S=20sm

2

 orqali 



o‘tgan  magnit  induksiya  oqimi 

W

в

Ф

2

10



256

,

1



=



  ga  teng.  Agar 

g‘altak  ichidagi  bir  jinsli  magnit  maydonning  kuchlanganligi 



m

A

H

/

10



5

,

2



4

=



ga  teng  bo‘lsa,  nikelning  shu  sharoitdagi  nisbiy 

singdiruvchanligi 

µ

 topilsin. 



Berilgan:  

S=20sm

2

2



3

10

2



m



=



W



в

Ф

2

10



256

,

1



=



,   

 

 



m

A

H

/

10



5

,

2



4

=





m

H

/

10



56

,

12



7

0



=

µ



 

 

 



µ

~? 


Yechish. G‘altak o‘zagining  ko‘ndalang kesim  yuzi S orqali o‘tayotgan 

magnit induksiya oqimi 



HS

BS

Ф

µ

µ



0

=

=



 

bunda  B  –  magnit  maydonning  induksiyasi  H  -  kuchlanganligi 

0

µ



magnit  doimiysi.  Oxirgi  formuladan  g‘altak  o‘zagi  materialini  nisbiy 

magnit  singdiruvchanligi 

µ

ni  aniqlab,  uni  son  qiymatini  hisoblab 



topamiz: 

200


10

2

5



,

2

10



256

,

1



10

256


,

1

3



7

2

0



=





=

=





Н



S

Ф

µ

µ



 

48-masala.  Uzunligi  l=0,4m  ga,  ko‘ndalang    kesim  yuzi 

2

2sm



S

=

  ga 



va uzunlik birligiga mos kelgan o‘ramlar soni n=25 1/sm ga teng bo‘lgan 

o‘zaksiz g‘altak cho‘lg‘amlaridan I=0,8A tok o‘tayotgan bo‘lsa, g‘altak 




 

207


ichida hosil bo‘lgan magnit maydonining energiyasi W

m

 topilsin. 



Berilgan:  

l=0,4m, 

2

2sm



S

=

, n=25 1/sm, I=0,8A,  



 

 

m



/

10

56



,

12

7



0



=

µ



1

=

µ



 

 

 



W

m

~? 



Yechish.  Induktivligi  L  ga  teng  g‘altakdan  tok  o‘tayotganda  unda  hosil 

bo‘lgan  magnit  maydonning  energiyasi  W



m

  quyidagi  formuladan 

aniqlanadi.  

2

2



LI

W

m

=

 



 

 

 



(1) 

G‘altakning  induktivligi  L  uzunlik  birligiga  mos  kelgan  n=2ds 

o‘ramlarga V=lS hajmga va muhitining magnit xususiyati, ya’ni absolyut 

magnit singdiruvchanligi 

µ

µ

µ



0

=

а

 ga bog‘liq bo‘lib, u quydagiga teng.  

lS

n

V

n

L

а

2

0



2

µ

µ



µ

=

=



  

 

 



(2) 

bunda 


0

µ

– 



magnit 

doimiysi, 

µ

-muhitning 



nisbiy 

magnit 


singdiruvchanligi.  Induktivlik  L  ning  ifodasini  (1)  formulaga  qo‘yilsa, 

quydagi ishchi formula kelib chiqadi.  

2

2

2



2

0

2



lSI

n

LI

W

m

µ

µ



=

=

 



 

 

(3) 



(3) formulaga son qiymatlarini qo‘yib hisoblashni bajaraylik: 

J

W

m

4

4



4

7

10



2

2

64



,

0

10



2

4

,



0

10

625



1

10

56



,

12





=







=

 

49-masala. Uzunligi l=50sm va ko‘ndalang kesim yuzi S=2sm

2

 bo‘lgan 



o‘zakning  induktivligi 

H

L

7

10



2



=

.  Tok  kuchi  I  qanday  bo‘lganda 

g‘altak  ichidagi  magnit  maydoni  energiya  zichligi 

3

3



/

10

m



J

=



ω

 

bo‘ladi. 



Berilgan:  

l=50sm, S= 2sm

2

2



4

10

2



m



=

,  


 

 

H



L

7

10



2



=

3



3

/

10



m

J

w

=



 

 

 



~? 

Yechish. 

2

2



0

H

w

M

µ

µ



=

 formulaga muvofiq  

2

2

0



H

w

µ

µ



=

   


 

 

 (1) 




 

208


bu yerda 

l

In

H

=

 g‘altak ichida magnit maydonning kuchlanganligi, n -



g‘altak o‘ramlar soni (13.8) formulaga ko‘ra 

l

S

n

L

2

0



µ

µ

=



 bundan  

2

0



Sn

Ll

=

µ



µ

 

 



 

 

 (2)  



H va 

µ

µ



0

 ning ifodalarini (1) formulaga qo‘yib tok kuchini topamiz: 



A

H

J

L

eSw

I

1

1



10

2

10



10

2

5



,

0

2



2

7

3



4

=

=





=



=



 



Mustaqil yechish uchun masalalar 

 

148.  Induksiyasi  V=0,1Tl,  bo‘lgan  bir  jinsli  magnit  maydonda 



l

=10  sm  uzunlikdagi  o‘tkazgich  maydonga  tik  yo‘nalishda 

υ

=15m/s 


tezlik  bilan  harakat  qiladi.  O‘tkazgichdagi  induksiyalangan  E.Yu.K. 

topilsin. 







=



=

=



=

V



B

dx

B

dt

d

dt

d

Ф

15

,



0

)

(



υ

ε

l



l

 

 



149.  Diametri  d=10  sm  bo‘lgan  n=500  o‘ramli  g‘altak  magnit 

maydonida  turibdi.  Magnit  maydonining  induksiyasi  t=0,1s  davomida 



B

1

=0  dan  B

2

=2W



в

/m

2

gacha  ko‘payganda  g‘altakdagi  induksiya 

EYuKning o‘ratacha qiymati qancha bo‘ladi? 

(

rt



o'

ε

=78,5V) 



150. 

l

=1m  uzunlikdagi  gorizontal  sterjen,  uning  bir  uchidan 



o‘tgan  o‘q  atrofida  aylanayotir.  Aylanish  o‘qi  induksiyasi  B=5·10

-5

Tl 



bo‘lgan  magnit  maydoni  kuch  chiziqlariga  parallel.  Sterjen  sekundiga 

necha  marta  aylanganda  uning  uchlaridagi  potensiallar  ayrmasi 

U=1mVga teng bo‘ladi? 

(n=6,4ayl/s bo‘lganda) 

 

151.  Uzunligi 



l

=20  sm  va  ko‘ndalang  kesimining  yuzi  S=30 

sm

2

  bo‘lgan  g‘altakka  sim  o‘ralgan.  G‘altak  n=320 o‘ramga  ega,  undan 



I=3A  tok  o‘tadi.  G‘altakdagi  tok  t=0,001s  davomida  uzilsa,  o‘ramda 


 

209


o‘rtacha qancha EYuK induksiyalanadi? 

(

rt



o'

ε

=0,018V) 



152.  G‘altak  cho‘lg‘ami  ko‘ndalang  kesimi  S=1mm

2

  bo‘lgan 



Nta  sim  o‘ramidan  iborat.  G‘altakning  uzunligi 

l

=25  sm  va  uning 



qarshiligi R=0,2 Om. G‘altakning induktivligi topilsin. 

(L=5,5·10

-5

H) 


 

 

153. Induktivligi L=0,001H bo‘lgan bir qavatli g‘altakdagi sim 



cho‘lg‘amining  o‘ramlar  soni  qancha?  G‘altakning  diametri  D=4  sm, 

simning diametri d=0,6 mm, o‘ramlar zich o‘ralgan. 

(N=380 o‘ram) 

154.  Ikkita  g‘altak  bitta  umumiy  o‘zakka  o‘ralgan.  Birinchi 

g‘altakning induktivligi L

1

=0,2 H, ikkinchisiniki esa L



2

=0,8 H. Ikkinchi 

g‘altakning  qarshiligi  R=600  Om.  Birinchi  g‘altakdan  o‘tayotgan  I=0,3 

A  tokni  t=0,001  sekund  davomida  uzib  qo‘yilsa,  ikkinchi  g‘altakda 

qancha tok induksiyalanadi?  

[ 

L

1



=

µ

0



µ

n

1



2

lS; 


L

2

=



µ

0

µ



n

1

2



lS. 

Umumiy 


o‘zakka 

ega 


g‘altaklarning o‘zaro induksiyasi L

12

=



µ

0

µ



n

1

n



2

lS. L


1

 va L


ni ko‘paytirsak 

L

1

L



2

=( 


µ

0

µ



lS)

2

n



1

2

n



2

hosil  bo‘ladi,  bundan 



S

L

L

n

n

l

µ



µ

0

2



1

2

1



=

;  bu  esa 

2

1

12



L

L

L

=

ekanligini  ko‘rsatadi.  Unda 



dt

dL

L

12

1



=

ε



bo‘lganligidan 

ikkinchi 

g‘altakdagi 

tok 


kuchining 

o‘rtacha 

qiymati 

.

2



,

0

2



1

2

2



A

t

I

R

L

L

t

I

R

L

I

=



=





=

155. Reostat yordamida g‘altakdagi tok kuchi t=1s da 

I=0,1A 


dan  bir  tekis  orttirilmoqda.  G‘altakning  induktivligi  L=0,01H. 

O‘zinduksiya EYuKning o‘rtacha qiymati <



i

ε

> topilsin. 



(<

i

ε

>=1mV) 



156. L= 4mH induktivlikni g‘altakda N=600 ta o‘ram bor. Agar 

cho‘lg‘amdan  oqayotgan  tok  kuchi  I=12A  bo‘lsa,  magnit  oqimi  F 

aniqlansin. 



 

210


(

mW

в

N

IL

Ф

08

,



0

=

=






Download 2,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish