Fizika kursi

7.5 – rasm.

 

 

 

7.6 – rasm.

 

 

---

 

110

;

22

,

36

,

84

,

27

2

2

=

=

O

H

P

O

H

V

C

C

   

63

,

35

,

26

,

27

4

4

=

=

CH

P

CH

V

C

C

 

suv  bug‘lari 

va  metan  gazlari  uchun)  nazariy  hisoblarga  ((7.28)  qarang)  mos 

kelmasligini ko‘rib turibmiz. 

Endi  issiqlik  sig‘imining  haroratga  bog‘liqligini  tekshiraylik.  

Klassik  nazariyaga  asosan  issiqlik  sig‘im  haroratga  bog‘liq  emas  (7.5-

rasm). 

 

Tajriba  natijalari  esa  issiqlik  sig‘imning  haroratga  bog‘liq 

ekanligini  ko‘rsatdi  (7.6-rasm).  Rasmdagi  grafikda  molekulalari  ikki 

atomdan iborat bo‘lgan gazlar uchun o‘zgarmas hajmdagi molyar issiqlik 

sig‘imning  haroratga  bog‘liqligi  tasvirlangan.  Grafikdan  shu  narsa 

ko‘rinadiki,  S

v

  ning  qiymati  faqat  ayrim  harorat  oraliqlaridagina 

o‘zgarmaydi va ular 

i

 ning turli qiymatlariga mos keladi. Past va yuqori 

haroratlarda  amaliy  qiymatlarning  nazariy  qiymatlardan  farqi  yetarli 

drajada kattadir. Amalda harorat ko‘tarilsa, S

v

 oshadi, harorat pasaysa S

v

 

kamayadi.  Bulardan  ko‘rinadiki,  tajriba  yo‘li  bilan  olingan  natijalarni 

nazariy  qiymatlardan  farqini  klassik  nazariya  tushuntirishga  ojizdir. 

Klassik nazariya molekula va atomlarning aylanma va tebranma harakat 

energiyalari  harorat  o‘zgarishiga  mos  bo‘lgan  kT  energiyaning  uzluksiz 

qiymatlarini qabul qiladi deb tushintiradi. Kvant mexanikasida esa atom 

sistemalar  energiyasi  diskret  (uzlukli)  qiymatlarga  ega  bo‘la  oladi  deb, 

yoki  boshqacha  aytganda,  atom  sistemalar  energiyasining  o‘zgarishi