Fizika kursi

radioaktiv 

elementlar, 

ularning 

chiqarayotgan  nurlarini  –  radioaktiv  nurlar  deb  ataladi.  Radioaktiv 

nurlanishga alfa-nurlar, beta nurlar va gamma-nurlar deb atalgan uch 

xil nur kiradi. 

1.

 

Alfa-nurlar elektr va magnit maydonlarida og‘adi; bu nurlar 

geliy 

2

Ne

4

  atomi  yadrolari  oqimidan  iborat.  Har  bir 

α

  - 

zarracha  ikkita  elementar  musbat  zaryad  +2e  ga  ega  va 

massa  soni  4  ga  teng. 

α

  -  zarrachalar  14000

÷

20000  km/s 

tezlikka  ega  bo‘lib,  4

÷

9  MeV  kinetik  energiyaga  ega 

bo‘ladilar. 

α

 - zarracha o‘z energiyasini atomlarni ionlashga 

sarflab  to‘xtaydi;  bunda  u  moddada  mavjud  bo‘lgan  erkin 

elektronlardan  ikkitasini  o‘ziga  qo‘shib  oladi  va  geliy 

atomiga aylanadi. 

α

  -  zarrachani  havoda  o‘tgan  yo‘li  3-9  sm  ni  tashkil  qiladi, 

ularning ionlashtiirish qobiliyati esa 100000-250000 juft ionga teng. 

Shunday qilib, 

α

 -  zarrachaning ionlashtrish qobiliyati yuqori, lekin 

o‘tuvchanlik qobiliyati uncha katta emas.    

α

 - zarracha qalinligi 0,06 mm bo‘lgan alyuminiy qatlamida yoki 

qalinligi  0,12  mm  bo‘lgan  biologik  to‘qima  qalinligidagi  qatlamda 

butunlay yutiladi. 

2.

 

Beta-nurlar  elektr  va  magnit  maydonlarida  og‘adi;  ular  tez