Fizika fanining rivojlanish tarixi

O’rta osiyolik allomalar

• O’rta  Osiyo,  xususan,  0 ‘zbekiston  hududida  olib  borilgan  ar-  xeologik  qazishmalar va  tadqiqotlar buni  yaqqol  isbotlab  bermoq-  da.Sharq  allomalarining  buyuk vakillari  bo‘lmish  Muso  al-Xoraz-  miy  va  Muhammad  al-Faig‘oniy  kabi  olimlar  Bag'dod  akademiyasi  „Bayt  ul-Hikma“  („Donolar  uyi“)  da  o‘z  tadqiqotlarini  olib  bor-  ganlar.  Abu  Abdulloh  Muhammad  ibn  Muso  al-Xorazmiy  (780-  y.da  Xivada tug'ilib,  850-y.  da  Bag'dodda  vafot  etgan)  matematika,  astronomiya,  geografiya sohasida asarlar yaratgan.  ,^\1-Jabr“  (alge­ bra)  fani va  „algoritm“  tushunchasiga asos solgan.  Uning  „Hisob al-  Hind“  va  „Astronomik jadvallar“  asarlari  XII  asrdayoq

• taijima  qilinib,  Yevropada  keng  tarqalgan  o’nli sanoq  sistemasi  va  „algoritm“  tushunchasining yoyilishiga  olib  kelgan.Abdul  Abbos Ahmad  ibn  Muhammad  ibn  Kashr  al-Farg‘oniy  ham  astronomiya,  geografiya.  matematika  fanlari  bilan  shug'ullangan  (790-  y.da  Farg'ona  vodiysida  tug‘ilib,  865
• yilda  Bag‘dodda  vafot  etgan).  Farg‘oniy  Quyosh tutilishini  oldindan  hisoblab  chiqqan.  Yeming zoldirsimon  ekanligini  iimiy  isbotlagan.  meri­ dian  uzunligini  hisoblagan,  Nil  daryosining oqimini  o'lchash  uchun  asbob  yasagan  va  unga  doir  risolalar yozgan.  Uning  „Yulduzlar  ilmi  va  samoviy  harakatlar  haqida  to’plam“  nomli  qomusiy  asari  ko'plab  tillarga  tarjima  qilingan. O'sha  davrda  yashagan  buyuk  Sharq  allomalaridan  yana  bin  Abu  Nasr  Muhammad  al-Forobiydir  (873-  y.  da  Chimkent  viloya-  tida  tug'ilib,  960-  y.  da  Damashqda  vafot  etgan).  Turli  sohalarga oid  160  dan  ortiq  asarlar  yozgan.