- Fizikada kashfiyotlar amalga oshirilgandan so'ng, ulami ishlab chiqarishga tatbiq etish bilan shug'ullanuvchi mutaxassislar may- donga chiqadilar va fizika bilan chambarchas bog'langan yangi fanlar paydo bo'ladi. XIX asming oxiri va XX asming boshida elektromagnit hodisa- larga bog'liq ko'plab jarayonlar kashf etildi. L. Galvani (1737-1798) va A. Volta (1745-1827) kabi olimlar tomonidan tok manbalari — gal vanik element laming, M. Faradey (1791—1867) tomonidan elektromagnit induksiya hodisasining, A. Popov (1857—1906) tomonidan radioning kashf qilinishi, nemis fizigi G. Gers (1857—1894) tomonidan elektromagnit to'lqinlar mavjudligining isbotlanishi elektrotexnika, radiotexnikaning rivojla nishiga sabab bo'ldi.
- Fizik jarayonlar juda qadim zamonlardan hattoki eramizdan oldin ham odamlaming diqqat markazida bo'lgan. Moddalaming atomlardan tashkil topganligi to‘g‘risidagi ta’limot Demokrit, Epi- kur, Lukretsiylar tomonidan olg'a surilgan. Olamning geosentrik sistemasi (Yer olamning markazi) haqidagi ta’limot Ptolemey tomonidan yaratilgan. Shuningdek, eramizdan oldin Qadimgi Yunonistonda richag (tayanch), yorug‘likning to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqalishi va qaytishi to'g'risidagi, gidrostatikada Arximed qonunlari yaratildi. Elektr va magnit hodisalariga aloqador ba’zi oddiy hodisalar kuzatildi. Bulaming barisi eramizdan oídingi IV asrda Aristotel tomonidan umumlashtirilib, yagona sistemaga solindi. Lekin shuni ta’kidlash lozimki, uning fikricha bilishning asosiy vositasi tajriba bo‘lmay, aqliy mulohaza yuritish bo'lgan. Bundan so‘ng uzoq vaqt davomida fizikaning rivojlanishiga hissa qo'shadigan arzigulik ishlar kuzatilmagan. XVII asrga kelib italiyalik mashhur fizik G. Galiley Galileo Galiley (1564—1642) harakatni matematik tenglamalar yordamida ifodalash zarurligini tushundi. U, Aristoteldan farqli oMaroq, jismlaming biror jismga ta’siri natijasida u tezlik emas, balki tezlanish olishini ko'rsatdi.
- Galiley (1609) inersiya, jismlaming erkin tushishi qonun- larini(16041609) yaratdi. Yorug‘likning tezligini o'lchash maqsadida tajriba o‘tkazdi. Shunga qaramasdan, ingliz fizigi I. Nyuton (1643-1727) tomonidan kashf etilgan klassik mexanikaning yaratilishi XVII asming eng ulkan yutug'i bo'lib hisoblanadi
- U o‘zining1687-yilda chop etilgan „Natural filosofiyaning matematik asoslari“ asarida
- dinamikaning uchta asosiy qonuni va butun olam tortishish qonunini bayon qildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |