Fizika fanidan

F P*S . (3.1)
S ga ta’sir etuvchi kuchga,

P , (3.2)

esa, bosimga tengdir. Bu elementar tushunchalardan foydalanib idish devoriga urilayotgan molekulalarning usha idish devoriga beradigan bosimini hisoblasak, quyidagi ifodani hosil qilamiz.

R nmv² , (3.3)
Gaz molekulasining ilgarilama harakati kinetik energiyasini hisobga olib (3.3) dan
P nE_kin , (3.4)
ga ega bo’lamiz. Bir atomli ideal gaz molekulasining ilgarilanma harakatining o’rtacha kinetik energiyasi uchun shunday ifoda mavjud:
E_kin k T , (3.5)
bu yerda k—Bolsman doimiysi, k 1,38*10^-23 J/K

SHunisi qiziqki, E_kin faqat temperaturaga bog’liq bo’lib, molekulaning massasiga bog’liq emas. (3.5) dan ko’rinadiki, temperaturaning absolyut shkalasi (Bolsman shkalasi) bevosita fizik ma’noga ega bo’lib qoladi. Absolyut 0⁰ temperaturada molekulaning ilgarilama harakati butunlay to’xtab holadi. Lekin bu temperaturada molekula va atomlar ichidagi harakat to’xtamaydi. Agar tekshirayotgan gaz bir turli emas, balki har xil gaz aralashmasi bo’lsa, R₁ , R₂ , R₃ va hokazo bu bosimlar parsial bosimlar deyiladi.