Fizika fanidan

ATOMNING PLANETAR MODELI VA UNING KAMCHILIGI
1911 yili Rezerford ko`pgina tajriba natijalarini tahlil qilib, atomning planetar modelini yaratdi. Bu modelga muvofiq atomning markazida butun massasi yigilgan musbat zaryadli yadro joylashgan bo`lib, uning atrofida elektronlar huddi Quyosh planetalari singari aniq orbitalar bo`ylab harakatlanadi. Butunicha olib qaraganda atom neytral bo`lgani uchun atom ichidagi elektronlar soni, yadro zaryadi singari Mendeleev davriy sistemasidagi tartib nomeriga teng bo`ladi. Masalan, vodorod atomi (<sub>1</sub>H<sup>1</sup>) ning yadrosi atrofida 1 elektron, geliy atomi (<sub>2</sub>He<sup>4</sup>) ning yadrosi atrofida 4 elektron, natriy atomi (<sub>11</sub>Na<sup>23</sup>) ning yadrosi atrofida 11 elektron, uran atom (<sub>92</sub>U<sup>235</sup>) ning atrofida 92 elektron aylanadi. Bu model atom tuzilishini o`rganishda muhim qadam bo`ldi.

Rezerfordning atom planetar modeli atomning barqarorligini va uning atomi chiziqli spektr nurlanish qonuniyatini tushuntirishga ojizlik qildi. Bunday atom nurlanishi bilan atomning planetar tuzilishi o`rtasidagi ziddiyatdan iborat muammoni birinchi bo`lib daniyalik buyuk fizik Nil`s Bor echishga muvaffaq bo`ldi.