Fitoterapiya

Dorivor o‘simliklarning shifobaxsh ta’siri ularning tarkibidagi biologik faol moddalarga bog‘liq. Bu moddalarning kimyoviy tuzilishi turlicha bo‘lib, har xil farmakologik ta’sirga ega bo‘lishi mumkin. Shuning uchun dorivor o‘simliklardan tayorlangan preparatlarning ta’siri tarkibidagi faol moddalar yig‘indisidan kelib chiqadi. Bunday ta’sir etuvchi faol moddalarning miqdori har xil va o‘zgaruvchan bo‘ladi. Lekin o‘simlikning qaerda o‘sganligidan qatiy nazar umuman olganda ularning sifat tomonidan tarkibi kam o‘zgaruvchan bo‘ladi (o‘simlik o‘sish davri, sezon, yig‘ib olish vaqti, saqlash va boshqalarga ham katta ahamiyatli). O‘simlik tarkibidagi biologik faol moddalar birinchi va ikkinchi jarayonda hosil bo‘ladi. Birinchi jarayonda sintez bo‘ladiganlarga oqsillar, lipidlar, karbon suvlar, fermentlar va vitaminlar, ikkinchisiga esa alkaloidlar, glikozidlar, fenol birikmalari, efir moylari, oshlovchi moddalar, pektinlar, kumarinlar, fitonsidlar va boshqalar kiradi. Bulardan tashqari, o‘simliklarda erkin holda (70-90%) suv ham bo‘ladi. Fitoyig‘malarda, ko‘proq hollarda alkaloidlar, glikozidlar, efir moylari va boshqa asosiy ta’sir etuvchilar ro‘lini bajaradi. Flavonoidlar, vitaminlar, oshlovchilar va boshqalar esa qo‘shimcha ta’sir hisoblanadi. O‘simliklar tarkibida bulardan tashqari biologik faol – farmakologik indifferent moddalar bo‘lishi mumkin.