Фитопрепаратлар кимёси ва технологияси фанидан

Semina psyllie 
Burga
zupturumning
quritilmagan
er
ustki
qismi
–
Herba Plantaginis psyllii rescns. 
O‗simlikning
nomi
–
burga
zubturumi
–
plantaga(no) psyllium L; 
zubturumdoshlar
–
Plantaginaceac 
oilasiga
kiradi
. 
Faqat Ozarbayjonda va Turkmanistonda yovvoyi xolda uchraydi. 
Meva etilganda so‗ng o‗simlik o‗rib olib quritiladi, so‗ngra maydalanadi va elab 
urug‗i olinadi. 
Maxsulotning tashqi ko‗rinishi – tayyor maxsulot qayiqchasimon urug‗dan iborat. 
Urug‗ning uzunligi 1,7 – 2,3 mm, eni 0,6 – 1,5 mm. 
Maxsulot sifatiga burga zubturumining er ustki qismi o‗simlik gullay boshlashi bilan 
yig‗iladi va uni quritmay shira olish uchun ishlatiladi. 
Maxsulot kulrang-yashil, gullari pushti qo‗ng‗ir rangli, xidsiz, biroz achchiq mazali 
bo‗ladi. 
Kimeviy tarkibi. Urug‗ tarkibida aukubin glikozidi, ko‗p miqdorda shilliq moddalar, 
moy, oqsil va mineral tuzlar bo‗ladi. 
Ishlatilishi: Tibbiyotda urug‗i kuchsiz surgi xamda o‗rab oluvchi vosita sifatida 
ishlatiladi. Er ustki qismining shirasi anatsid gastrit va surunkali kolitni davolashda 
qo‗llaniladi. 
Urug‗dan 
olingan 
shilliq 
moddalar 
kosmetikada xamda bo‗yoqchilik va 
to‗qimachilikda qo‗llaniladi. 
Dorivor preparatlari. 
SHilliq eritmasi, yangi yig‗ilgan o‗simlik shirasi, plantaglyusid preparati. Burga 
zubturumi urug‗i bilan frangula ekstrakti aralashmasidan surgi dori – purgenol tayerlanadi. 
Plantaglyusid zubturum bargi tarkibida polisalaridlar aralashmasini saqlaydi. 
Plantaglyusid – kul rangli poroshok, nordom ta‘mli, (eriganda) suvda eriydi, organik 
erituvchilarda erimaydi. 

---

Preparat anatsidli gastrit bilan kasallangan bemorlar uchun, oshqozon va ichak yarali 
kasalliklar uchun ishlatiladi. 
Preparatning chiqish shakli 50 gr flakonda granulalar ko‗rinishda. 
Ishlab chiqarishda xom ashyo sifatida katta bargli zubturum ishlatiladi. 
Takrorlash uchun savollar 
1.
Polisaxaridlar xususiyatlari
qanday?
2.
Polisaxaridlar tasnifi
qanday?
3.
Kraxmal
xususiyatlari
qanday?.
4.
SHilliq moddalar va tarkibida shu moddalar bo‗lgan dorivor o‗simliklar
qanday
o‗simliklar?
5.
Daraxt elimlari
qanday?
6.
Pektin moddalar qanday?
7.
Disaxaridlar
qanday?.
8.
Plantaglyusid olish texnologiyasi
qanday?
ADABIYOTLAR. 
1.
1.Muraveva D.A., - Farmakognoziya, M.1961, str 502-625. 
2.
Xolmatov X.X., U.A.Axmedov – Farmakognoziya, Toshkent,1995. 568-540b. 
3.
Dolgova A.A., Lado‗gina E.YA., - Rukovodstvo k prakticheskim zanyatiyam po 
farmakognozii. M. 1977. Str 170-177. 
4.
Lado‗gina E.YA., Safronich L.N., Otryashenkova V.A. i dr. Ximicheskiy analiz 
lekarstvenno‗x rasteniy M. 1983. Str.111-119. 
5.
Gosudarstvennaya farmakopeya X izdaniya M. 1968. Str. 590. 
6.
V.N.Zaxarov, N.I.Libizov, X.A.Aslanov «Lekarstvenno‗e vehestva iz rasteniy i 
sposobo‗ ix proizvodstva» M.1986g
.