Filologiya fakulteti mumtoz adabiyot tarixi kafedrasi



Download 2,88 Mb.
bet31/147
Sana30.03.2022
Hajmi2,88 Mb.
#517079
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   147
Bog'liq
O\'AT majmua 2021-2022 (3)

Radd ul-ajuz al as-sadr (ar. - ajuzdan sadrga borish) - qaytarishga asoslangan she’riy san’atlardan biri. Mutobiq va musaddar deb ham ataladi. Bu san’atga ko‘ra, baytning oxirida kelgan so‘z keyingi baytning boshida takrorlanib keladi.
Sharq mumtoz poetikasida baytning boshi sadr, oxiri ajuz yoki zarb, ikkinchi misraning boshi ibtido va har ikki misraning o‘rtasi hashv deyiladi. Buni quyidagi chizmada ko‘rish mumkin:
Sadr / hashv / aruz
Ibtido / hashv / ajuz (zarb)
SHundan kelib chiqqan holda ushbu san’atga avvalgi baytdagi ajuzning keyingi baytdagi sadrda takrorlanishiga asoslangan san’at sifatida qarash mumkin.
Ilmi badi’ga doir manbalarda R. san’atiga keng o‘rin ajratilgan. Xususan, Atoulloh Husayniyning “Badoyi’ us-sanoyi’” (15-a.) asarida mazkur san’at nomi anglatgan lug‘aviy ma’no, uning turlariga to‘xtalib o‘tilib, salaflar SHams Qays Roziy va
Rashididdin Vatvotning ushbu san’at turi haqidagi fikrlariga munosabat bildiriladi, “Xadoyiq us-sehr”da keltirilgan fikr asosida R. san’ati forsiy tilda mutobiq va musaddar deb atalishi aytib o‘tiladi.
Alisher Navoiy ijodida R.san’atining qo‘llanilish darajasini quyidagi holatlarda ko‘rish mumkin:

  1. Bayt oxirida radif vazifasida kelgan so‘z keyingi baytning boshida takrorlanib keladi. Bunda ushbu san’at qaytarishga asoslangan yana bir she’riy san’at - tasdir bilan uyg‘unlik kasb etadi:

Qo ‘yma minnat bizga g'amgin aylabon ishq ahlini,
Bizni ham shod etmading, gar elni noshod aylading.
Aylading ko ‘nglum imorat partavi ruxsor ila,
Ka ’bani butxona qilmog ‘liqqa obod aylading.
(Navodir ush-shabob, 347-g‘azal)

  1. Bayt oxirida qofiya vazifasida kelgan so‘z keyingi baytning boshida takrorlanib keladi:


Download 2,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish