|
II bob bo‘yicha xulosa
Dissertatsiyaning II bobi kriptotahlilda tabiiy algoritmlardan foydalanish ularning kriptotahlidagi o‘rni va ularni kriptotahlilda foydalanish o‘rganilgan. Tabiiy algoritmlar jumladan genetik hamda chumoli algoritmlari o‘rganilgan. Genetik algoritmdan foydalanish uchun fitness-funkiyasi tushunchasi va fitness funksiyadining ahamiyati v foydalanish usullari batafsil keltirib o‘tilgan. Misol qilib oladigan bo‘lsak gentik algoritmdan foydalanib 6 ta noma’lumli birinchi darajali tenglamani yechish uchun fitness-funksiyasi sifatida qilib olingan. Chumoli algoritmi bu – chumolilar harakati ya’ni chumolilarning i uchda j uchka chiqishdagi har xil masofadagi yo‘llari o‘rganiladi va har bir chumoli o‘zi yurgan izidan feromon tarqatib ketadi. Tabiatda ham ko‘rishimiz mumkin chumolilar ko‘pincha bitta izdan harakat qilishadi bularning harakat izlari feromonga boyitilgan yo‘l hisoblanadi. Internet sahifalar [8] da batafsil keltiril o‘tilgan.
III BOB ALGORITMLARNING AMALIY REALIZATISYASI
§3.1. Shifrlash algoritmlari
§3.1.1. Shifrlashni amalga oshirish uchun qo‘yiladigan talablar
Ma’lumotlarni shifrlash va deshifrlashda AES va DES shifrlash algoritmlaridan foydalaniladi.
Matn shaklidagi kirish ma’lumotlari fayldan o‘qiladi, shifrlangan va deshifrlanmagan matn ko‘rinishidagi ma’lumotlar faylga chiqariladi. Shifrlash kaliti dasturi o‘rnatiladi. DES shifrlash algoritmi uchun 16 raund shifrlash amalga oshiriladi. Ma’lumotni AES algoritmi yordamida shifrlash uchun kalit uzunligi 128, 192 yoki256 bitli bo‘lishi kerak
§3.1.2. DES shirflash algoritmini amalga oshirish
Ma’lumotni shifrlash va deshifrlash algoritmlarini amalga oshirish uchun C++ tili ishlatilgan. Tanlov shundan iboratki, muammoni yechish uchun ob'ektga yo‘naltirilgan xususiyatlar talab qilinmaydi va mavjud bo‘lgan dasturlarda ham C++ tili ishlatiladi.
DES algoritmi yordamida shifrlashni amalga oshirish ochiq manbalarga asoslangan bu haqida Shnayer. B o‘zining “Amaliy kriptografiya, protokollar, algoritmlar, manbalar tillardagi matnlar” maqolasida batafsil keltirib o‘tgan.
DES algoritmi bu ishda almashtirish, almashtirish va bit operatsiyalari bilan blok shifr sifatida ishlatiladi. Shifrlangan ma’lumot 64 bitli bloklarga bo‘linadi, shu bilan birga har bir blok boshqa bloklar bilan o‘zaro aloqasiz alohida-alohida shifrlanadi. Kalit ishlatiladi, unda 56 bit muhim, 8 bit, haqiqiy tizimlarda paritetni boshqarish uchun ishlatiladi (kalitni tasdiqlash), amaldagi dasturda 8 bit ishlatilmaydi.
Quyidagi jadvalda ma’lumotlarni shifrlash deshifrlash uchun ishlatiladigan jadvallarda statik va doimiy sifatida taqdim etilgan.
3.1-jadval
DES algoritmining doimiylari
Statik doimiylar
|
Tavsif
|
statik_const char des_IP_table[64]
|
Asl matnning dastlabki almashtirish jadvali
|
statik_const char des_invIP_table[64]
|
Teskari almashtirish jadvali.
Boshlang‘ichga nisbatan teskari almashtirish
|
statik_const char des_E_table[48]
|
Kengayish jadvali 36 bitdan 48 bitgacha
|
statik_const char des_S_table[8][64]
|
8-bitli bloklarni o‘tkazish jadvali
|
statik_const char des_P_table[32]
|
Almashtirish jadvali
|
statik_const char des_CD_table[56]
|
Kalitlarni almashtirish jadvali
|
statik_const char des_CD_shift_table[16]
|
Asosiy sikl almashtirish jadvali
|
statik_const char des_subkey_table[]
|
Har bir tur uchun kalitlarni yaratish jadvali
|
Jadvallar ma’lum qoidalarga muvofiq matn bilan yoki kalit bilan sodir bo‘lgan almashtirish, o‘zgartirish tartibini belgilaydi. Algoritm uchun bajarilgan funksiyalar 3.2-jadvalda keltirilgan.
3.2-jadval
DES algoritmining funksiyalari
Funksiya
|
Tavsif
|
statik uint64 t des_ apply_table (uint64_t in, const char table[], int size)
|
Matnga konversion jadvallarni qo‘llash funksiyasi, algoritmning barcha bosqichlarida kalit
|
statik void des_create_subkey
(uint64_t key, uint64_t subkey[])
|
Axborotni o‘zgartirishning har bir bosqichi uchun kalitlarni yaratish funksiyasi
|
uint64_t des_encode(uint64_t in, uint64_t key)
|
Sarlavha faylida e’lon qilingan
56-bitli blokirovkalash funksiyasi
|
uint64_t des_decode(uint64_t in, uint64_t key)
|
Sarlavha faylida e’lon qilingan
56-bitli ma’lumot bloki uchun deshifrlash funksiyasi
|
void des_crypt
(char *input_fname, char *output_fname, char
*password)
|
Sarlavha faylida e’lon qilingan
Axborot funksiyasini o‘qish, blokirovkalash funksiyasini chaqirish, shifrlangan ma’lumotlarni yozish
|
void des_decrypt
(char *input_fname, char *output_fname, char
*password)
|
Sarlavha faylida e’lon qilingan
Shifrlangan ma’lumotni o‘qish, blokning deshifrlash funksiyasini chaqirish, shifrlangan ma’lumotlarni yozish funksiyasi
|
void test_des(void)
|
Sarlavha faylida e’lon qilingan
Namunani qayta ishlashga imkon beradigan va matnning shifrlash hamda uni deshifrlash funksiyalarini chaqiradigan asosiy funksiya
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
