Ferromagnit o‘zakli transformator

Transformatorning almashlash sxemasi. Transformator to‘rtqutblik bo‘lganligi sababli T – yoki П – simon ekvivalent almashlash sxema bilan tavsiflanishi mumkin. Buning uchun o‘zaro magnit maydoni yordamida bog‘langan va elektr jihatdan o‘zaro bog‘lanmagan konturlarni elektr zanjiri bilan almashtirish lozim bo‘ladi. Bunda ikkala chulg‘am parametrlari bitta chulg‘am, odatda, birlamchi chulg‘am o‘ramlar soniga keltiriladi. Ikkilamchi zanjir parametrlari shtrix bilan ajratiladi.
Aytaylik, transformator ikkilamchi chulg‘amiga uzatilayotgan quvvat (6.4) ga, ikkilamchi chulg‘amdan yuklamaga berilayotgan quvvat esa (6.5) ga teng bo‘lsin. Ikkilamchi chulg‘amning qizishiga sarf bo‘layotgan quvvat:
(6.6)
va fazalar siljish burchaklari (6.7) tenglikka proporsional ravishda o‘zgaradi.
Shuning uchun ham bo‘lganda (6.8) bo‘ladi.
(6.4) va (6.8) tengliklardan
(6.9) ni,
(6.5) va (6.9) tengliklardan esa ni hosil qilish mumkin.
(6.6), (6.7) va (6.9) tenglamalarni birgalikda yechib quyidagilarni hosil qilamiz:

Birlamchi va ikkilamchi chulg‘amlar EYгKlarini tengligi sharti asosida chulg‘amlarni bitta elektr zanjiriga birlashtirish imkoniyati kelib chiqadi (6.38 – rasm).
Bu sxemada ab shoxobcha magnitlanish shoxobchasi deb ataladi. - po‘lat o‘zakdagi quvvat isroflarini belgilovchi aktiv qarshilik; - po‘lat o‘zakdagi asosiy magnit oqimini tavsiflovchi reaktiv qarshilik;

6.38 – rasm
- birlamchi chulg‘am o‘ramlar soniga keltirilgan ikkilamchi chulg‘am aktiv va reaktiv qarshiliklari. Shuni aytib o‘tish joizki, yuqorida keltirilgan ekvivalent sxema ikkinchi bobda keltirilgan sxema (2.46 – rasm)dan qarshilik mavjudligi bilan farq qiladi.
Ayrim hollarda, transformatorning soddalashtirilgan ekvivalent almashlash sxemasidan foydalaniladi. Bunday sxema 6.38 – rasmdagi sxemadan magnitlovchi shoxobcha bo‘lmasligi bilan farq qiladi (6.39 – rasm, a). da bo‘lib, va belgilashlarni hisobga olsak, almashlash sxemasi yanada sodda ko‘rinishda bo‘ladi (6.39 – rasm, b).

6.39 – rasm
Transformatorning soddalashtirilgan almashlash sxemasidan yuklama nominal qiymatga yaqin bo‘lgan hollarda foydalaniladi. Kichik yuklamalarda salt ish tokini hisobga olmaslik hisoblashlarda katta xatoliklarga olib keladi.