Fermentli reaksyalarning boshlang’ich tezligi reja

Internet saytlar:

http://orgchem.ru/

http://www.chem.msu.su/rus/elibrary/

https://www.top-technologies.ru/

http://www.hemi.nsu.ru/

http://www.orgsyn.org/

fermentlar – organizmdagi kimyoviy reaksiyada ishtirok etuvchi oqsil tabiatli biokatalizator

substrat– fermentlar ta’sir etuvchi modda

Reaksiya mahsuloti – fermentativ reaksiya natijasida hosil bo‘lgan modda.

Faol markaz – это участок фермента, который взаимодействует с субстратом.

Aktivatorlar – Bu moddalar fermentlar faolligini oshirishga yordam beradi

Ingibitorlar – bu moddalar fermentlar faolligini susaytiradi, reaksiya tezligi pasayadi

Оksidaza – oksidlanish jarayonini boshqaruvchi fermentlar

Gidrolazalar– gidroliz reaksiyalarini tezlashtiruvchi fermentlar.

Тransferazalar – kimyoviy guruhlarni tashishga ishtirok qiluvchi fermentlar

Tirik organizmning hayot faoliyati kimyoviy jarayonlarga asoslanadi. Bu reaksiyalar deyarli barchasi tabiiy katalizatorlar – fermentlar ishtirokida boradi. Ya’ni bu moddalar organizmning metabolik jarayonlarini boshqaradi.

Shu kungi ma`lumotlar bo`yicha fermentlar vazifalari quyidagilardan iborat:

1. Modda almashinuvining irsiy o`zgarishlarini boshqarish

1. 
   Energiya ozgarishini boshqarish
   
2. 
   Biosintezda qatnashish
   
3. 
   Farmakologiyada dorivor moddalar sifatida qatnashishh
   
4. 
   Genetik apparatni boshqarish
   
5. 
   Oziq-ovqat hazm bo’lishida qatnashish
   
6. 
   Hujayra metabolizmida qatnashish
   
7. 
   Biokimyoviy reaksiyalarni katalizlash
   
8. 
   Fiziologik boshqarish
   
9. 
   Bakterial bijg`ish jarayonlarini boshqarish
   

Lоtinchа «Fеrmеntum» - аchitqi yoki «enzim» grеkchа «en» - ichki, «zim» tоmizgʻi ma’nosini bildiradi. Fermentlar anorganik katalizatorlar bilan bir hil vazifani bajaradi, ammo ulardan quyidagilar bilan farqlanadi:

1. Juda yumshoq sharoitlarda faollik ko‘rsatadi (past temperatura, normal bosim, pHning ma’lum qiymatlari va boshqalar).

2. Kimyoviy reaksiyani juda jadal tezlashtiradi.

3. 
   Fermentativ reaksiya tezligi ferment miqdoriga to‘gʻri proporsionaldir.
   
4. 
   Fermentlar yuqori spetsifiklikka egadir.
   
5. 
   Fermentlar faolligi boshqariladi.
   

Fermentlar uchun xos bo‘lgan bir qator xususiyatlari ularning oqsil tabiati bilan bogʻliqdir.

Fermentlar birinchi navbatda oqsil molekulasi bo’lganligi uchun, ular oqsillarning barcha hossalariga egadir. Shu bilan birgalikda ular faqat o’ziga hos, ularni biologik katalizator sifatida ta’riflovchi hususuiyatlarga ham ega.