Fenilketonuriya; miopiya; ikkinchi kurak tishining

---

Biologiya. 30.06.2020-yil. 

 

1. X xromasomaga birikkan dominant genning irsiylanishiga 

oid belgilar keltirilgan qatorni ko’rsating. 

1) fenilketonuriya; 2) miopiya; 3) ikkinchi kurak tishining 

yo’qligi; 4) sindaktiliya; 5) qandli diabet; 6) qandsiz diabet 

A) 1,5 B) 2,4 C) 3,6 D) 4,6  

2. Mutatsion o’zgaruvchanlik natijasiga ko’ra qanday 

guruhlarga ajratiladi? 

1) somatik 2) neytral 3) spontan 4) sun’iy 5) dominant 6) 

generativ 7) retsessiv 8) foydali 9) letal 10) yarim letal 

A) 1,6 B) 2,8,9,10 C) 5,7 D) 3,4 

3. Noto’g’ri fikrni toping. 

A) tranzitsiya bu bitta purin azotli asosining ikkinchi purin 

azotli asosi yoki bir primidin azotli asosining ikkinchi 

primidin azotli asosi bilan almashinuvidir 

B) mutatsiyalar to’satdan paydo bo’ladi, yo’nalishga ega 

emas va irsiylanadigan o’zgaruvchanlikdir 

C) Postembrional rivojlanishdagi yuvenil davr bu voyaga 

yetgan davr bo’lgan davr hisoblandi 

D) megaspora megasporasitning meyoz bo’linishi natijasida 

hosil bo’ladi  

4. Iskabtopar hujayrasida kechuvchi jarayonlarni ko’rsating. 

1-ribosoma shakillanishi; 2-xromasoma spirallashuvi; 3-

transkiripsiya jarayoni; 4-tranlatsiya; 5-lipid sintezi; 6-

reduplikatsi 

a-golji majmuasi b-sitoplazma c-endoplazmatikto`r d-yadro 

e-hujayra markazi 

A) 1-d,2-d,3-b,4-e,5-c  B) 1-d,2-b,3-d,4-b,5-c  

C) 1-a,2-b,3-d,4-c,5c   D) 1-d,2-b,3-d,4-a,5-e 

5. Tasmasimon buyrak (a), tasmasimon muskul(b) ga ega 

bo’lgan hayvonlarni toping. 

1) bitiniya 2) lansetnik 3) planariya 4) baliq 

A) a-1 b-2 B) a-3 b-4 C) a-1, b-4  D) a-2 b-3 

6. Quyidagilar orasidan to’g’ri fikrlarni aniqlang. 

A) dastlabki amfibiyalar dengizlarda yashovchi panjaqanotli 

baliqlardan kelib chiqqan 

B) arxiopteriks protoavesdan bir necha million yil oldin 

yashgan 

C) karkidon Janubiy Amerika va Janubiy-sharqiy osiyoda 

tarqalgan 

D) bo’rsiq to’kilgan mevalar, o’simliklar yer osti tugunaklari 

bilan oziqlanadi 

7. Tipratikan tuxum hujayrasidagi jinsiy bo’lmagan 

xromosomalar soni 47 ta bolib, blastomerlarda 49152 ta 

xromosoma mavjud bo’lsa blastomerlarning necha foizi 

meridian tekisligida bolingan? 

A) 50 B) 33,4 C) 55,5 D) 66,8 

8. Falanga uchun xos xususiyatlarni aniqlang. 

1. tutqich to`r to`qiydi, hazm bo`lish jarayoni tashqi muhitda 

boshlanadi 2. Tirik tug`adi 3. o`pka bilan nafas oladi 4. 

zahar bezi qorin bo`limida joylashgan 5. tanasi bo`g`imlarga 

bo`linmagan 6. Tanasi bosh, ko`krak qorin bo’limidan iborat 

7. og`iz organlari sanchib so`ruvchi xartumcha hosil qiladi 

8. zahar bezi bo`lmaydi 9. 6 juft mozaik ko`zlari mavjud 

A) 8,9 B) 6,8 C) 2,4,5,7 D) 6,8,9 

9. Quyidagi hujayralarning qaysilari  

a) gaploid (n) va b) diploid (2n) xromasomalar to’plamiga 

ega bo’ladi? 

1) arxesporaning bo’linishidan hosil bo’lgan hujayralar 2) 

qon plastinkalari 3) gametogenezning yetilish davri 

tugagandan keying hujayralar 4) zigota tarkibidagi tuxum 

hujayra pronukleusi 5) o’simliklardan chang nayi hujayralari 

6) o’simlik mikrosporalari 7) changdon devoridagi birlamchi  

jinsiy hujayralar 8) teri epiteliysi  9) blastomerlar yadrosi 

A) a-7,1,4; b-4,2,7  

B) a-4,1,9; b-5,7,6  

C) a-4,5,1; b-7,8,9  

D) a-6,3,4; b-1,8,7 

10. Rasmda ko’rsatilgan zahar bezi terining qaysi qavatida 

joylashgan. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A) epidermis  B) derma C) gipoderma D) yog’ qavat 

11. Yerni ultrabinafsha nurlardan himoya qilib turuvchi 

qatlamni aniqlang 

A) Troposfera  B) Stratosfera  C) Termosfera D) Mezosfera 

12. Atamalarni to’g’ri to’gri juftlang 

A) 1-A, 2-C, 3-D, 4-B  

B) 1-A, 2-D, 3-C, 4-B 

C) 1-D, 2-C, 3-A, 4-B  

D) 1-B, 2-C, 3-D, 4-A 

 

13. Daltonizm va shapko’rlikni yuzaga chiqaradigan 

resessiv genlar X xromosomalarda joylashgan bo’lib 

birikkan holda irsiylanadi. Onasi shapko’r, otasi daltonik 

bilan kasallangan ayol o’zining ko’rish qobiliyati normal 

ayol faqat shapko’rlik bilan kasallangan erkakga turmushga 

chiqadi. Agar ayol krosingoveri 40% ga teng bo’lsa oilada 

qizlarning ikki belgi bo’yicha sog’lom tug’ilish ehtimoli?  

A) 25%  B) 50% C) 0% D) 100% 

 

14. Suttikandoshchalar oilachasiga mansub o’simliklarni 

belgilang. 

A) sachratqi, karrak, kakra         

B) andiz, bo’znoch, tirnoqgul 

C) qoqio’t, maxsar, andiz                       

D) bo’yimodaron, andiz, ermon 

 

15. DNK dagi jami kimyoviy bogʻlar(vodorod va 

fosfodiefir) yigʻindisi 448 ta, undagi vodorod bogʻ va 

fosfodiefir bogʻlarini farqi 52 ga teng boʻlsa. DNK  

dagi sitozinli nukleotid tarkibidagi dezoksiribozalarda 

nechta uglerod atomi boʻladi.  

A) 200 ta  B) 350 ta  C) 300 ta  D) 250 ta 

 

16. Zigotaning bo’linishini to’g’ri juftlang 

 

 

 

 

---

A-ekvatorial B-meridian 

A) A-1,8,32; B-2,4,16,64   B) A-8,32; B-1,2,4,16,32 

C) A-8,32 B-2,4,16,64       D) A-2,4,16,64 B- 8,32 

17. Fotosintez bosqichlarining oxirgi maxsulotlarini rasmga 

moslikda juftlang. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yorug’lik bosqichi – I, Qorongulik bosqichi – II,  

O2-a, NADF-b, NADF · H – d, H2O – c, ATF-e, ADF-f, 

C6H12O6-k 

A) I-1-c,k,f,b; II-2-d,a,e    B) I-2-e,b,c; II-1-k,f,a,d  

C) I-2-d,a,e; II-1-f,b,c,k    D) II-1-c,k,f; I-2-e,b,a,d 

 

18. Quyidagi moddalar qayerga so’rilishini aniqlang  

a-oqsil, b-karbonsuv, d-ipid 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A) a-1, b-2, d-3    B) a-2, b-2, d-1  

C) a-2, b-2, d-3    D) a-2, b-3, d-1 

 

19. Moslikni toping? 

1-tik o’suvchi poya 2-ko’tarilib o’suvchi poya 3-o’ralib 

o’suvchi poya 4-palak otib o’suvchi poya 5-o’rmalab 

o’suvchi poya  

a) temirtikan b) g’ozpanja c) sebarga d) bug’doy e) 

qo’ypechak f) Rotang palmasi 

A) 1-d;2-c; 3-b; 4-a; 5-e,f   B) 1-c,f; 2-d; 3-e; 4-a; 5-b 

C) 1-a; 2-c,d; 3-b; 4-e; 5-f  D) 1-d; 2-c; 3-e,f; 4-a; 5-b 

20. Miopiyani tuzatish uchun… 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A) E  B) C C) A D) B 

21. Tuzilma hosil qiluvchi polisaxarid (I), biologik funksiya 

bajaruvchi oqsil (II) va informatsiya saqlamaydigan nuklein 

kislota (III) ni toping. 

1) DNK 2) gemoglobin 3) xitin 4) selyuloza 5) lipoprotein 

6) lizosoma memebranasidagi oqsillar 7) lizosoma ichki 

qismidagi oqsillar 8) t-RNK 9) kraxmal 10) i-RNK 

A) I - 9; II - 2; III – 10 B) I - 3; II - 7; III - 8 

C) I - 4; II - 6; III – 1   D) I - 3; II - 5; III – 10 

22. Quyidagi diagrammada qaysi yillar bahorda 

yog’ingarchilik kam bo’lgan. 

 

A) 2009 y      B) 2012 y  C) 2015 y      D) 2019y 

23. Qon zardobi (a) va shaklli elementlarida (b) parazitlik 

qiluvchi organizmlarni aniqlang.  

1) ichburug‘ amyobasi; 2) bezgak paraziti; 3) tripanosoma; 

4) leyshmaniya  

A) a-1, b-2    B) a-2, b-3   C) a-3, b-4     D) a-3, b-2 

24. Yarimsharlar  po’stlog’ining  qaysi bo’limlari  

hissiyotning  ixtiyoriy  boshqarilishini ta’minlaydi?      

A) Peshana  va tepa      

B) Tepa  va ensa      

C) Chakka  va  ensa      

D) Peshana va  chakka 

25. Maxsar o’simligiga xos xususiyatlarni aniqlang. 

1) ziradoshlar oilasiga mansub; 2) qoqio’tdoshlar oilasiga 

mansub 3) gultojisi naysimon; 4) gultojisi tilsimon; 5) 

ziravor o simlik; 6) moyli o simlik 

A) 2,4,6 B) 1,3,5 C) 1,4,6 D) 2,3,5 

26. Ko‘zi ko’k (a), chapaqay (b) erkak ko'zi qo'ng'irrang 

o'naqay ayol bilan turmush qurdi. Oilada tug'ilgan 4 

farzanddan bittasi otasiga o’xshash bo’lsa, ota-ona 

genotipini aniqlang. 

A) aabb x AaBb    

B) aaBb x AaBb  

C) Aabb x AaBB   

D) AaBb x AaBB 

27. Buyrakdan siydik ajralishini kuchaytruvchi (a) va 

kamaytruvchi (b) nervlar hamda gormonlarni juftlab 

ko’rsating? 

1) simpatik nerv tolasi; 2) parasimpatik nerv tolasi; 3) 

vasopressin; 4) tiroksin.  

A) a-1,3,4; b-2   B) a-2,4; b-1,3  

C) a-1,3; b-2,4   D) a-2; b-1,3,4 

28. O’simlik bargida fotoliz jarayonidan so’ng 20 ta 

gidroksil ionlari hosil bo’ldi. Hosil bo’lgan vodorod ionlari 

qorong’ulik fazasiga yo’naltirilsa, shu fazada glukozadan 

tashqari qancha (mol) fosfat kislota (I) hamda dastlabki 

fotoliz jarayonidan so’ng yana necha (gr) suv (II) hosil 

bo’lishini aniqlang; 

A) I-20; II-200   B) I-15; II-200 

C) I-20; II-180   D) I-15; II-180 

29. Klaynfelter sindromi bilan kasallangan yigitning mitoz 

metafaza bosqichida autosoma xromasoma va DNK sonini  

aniqlang. 

A) 44, 94 B) 44, 90 C) 44, 45 D) 88, 88 

30. O’ng bo’lmacha (a) va chap bo’lmacha (b) ga quyiluvchi 

hamda o’ng qorincha (c) va chap qorincha (d) dan chiquvchi 

qon tomirlarni juftlab ko’rsating.  

1) aorta; 2) yuqori kovak vena; 3) pastki kovak vena; 4) 

o’pka arteriya; 5) o’pka venasi.  

A) a-2; b-1,5; c-3; d-4  B) a-1; b-2; c-3; d-4,5 

C) a-2,3; b-5; c-1;d-4   D) a-2,3; b-5; c-4; d-1 

---

31. MeSO

4

∙10H

2

O qizdirilganda massa 36%ga 

kamaydi va MeSO

4

∙4H

2

O hosil bo’ldi. Metallni 

aniqlang. 

A) Mg B) Ca C) Cu D) Zn 

 

32. 3,2 g M modda 13,2 g T modda bilan 

reaksiyaga kirishib, 11g R va x g L moddani hosil 

qildi. x qiymatini hissoblang. 

A) 4,8 B) 5,4 C) 6,4 D) 8,0  

 

33. BaCO

3

 ning necha foizi parchalanganda hosil 

bo’lgan aralashmadagi qattiq moddalarning 

massalari tenglashadi. 

A) 26,8 B) 47,8 C) 50 D) 56,3 

 

34. Gaz 27

0

C da 150 ml hajmni egallaydi. 

Temperaturani qanchaga (

0

C) oshirsak, gaz hajmi 

200 ml ga yetadi. (P=const) 

A) 127 B) 400 C) 27 D) 300  

 

35. Vodorodga nisbatan zichligi 12 ga teng 

bo’lgan vodorod va kisloroddan iborat 

aralashmada gazlarning hajmiy nisbatlarini 

hisoblang. 

A) 4:11 B) 8:7 C) 2:3 D) 3:4 

 

36. A → B + β

+

 + 

1

n ushbu yadroreaksiyasida A 

element to’liq yemirilsa, massasi 5% ga 

kamayadi. Agar yemirilish natijasida 15,05∙10

23

 ta 

pozitron hosil bo’lsa, yemirilgan A element 

massasini hisoblang? ( A va B o’zaro izoton) 

A) 25 B) 50 C) 75 D) 80 

 

37. Teng massali va teng hajmli ikkita idishning 

biriga ozon, ikkinchisiga metan joylandi va tortib 

ko’rilganda birinchisi ikkinchisidan ikki marta 

og’ir bo’lsa, idish massasini aniqlang.(idishlarning 

har biriga 44,8 l(n,sh) dan gaz sig’adi) 

A) 16 B) 32 C) 64 D) 24 

 

38. Fosfat kislotaning reaksiyadagi ekvivalenti 49 

g/mol bo’lsa, quyidagi qaysi tuz hosil bo’lgan? 

A) natriy gidrofosfat B) natriy digidrofosfat  

C) natriy fosfat D) birlamchi natriy fosfat 

 

39. H

2

 + Cl

2 = 

2HCl ushbu reaksiyada dastlabki 

moddalar 0,5 mol/l dan, muvozanat qaror 

topgandan keyin vodorodning konsentratsiyasi 

barcha moddalarning konsentratsiyasining 30%ini 

tashkil etgan bo’lsa, K

m

 ni aniqlang? 

A) 2,33 B) 1,78 C) 2 D) 3,22 

 

40. Qaysi reaksiyada bosimning ortishi 

muvozanatni temperatura kamayishi tomonga 

siljitadi? 

A) NO + O

2

 = NO

2

 –Q 

B) SO

2

 + NO

2

 = SO

3

 + NO +Q 

C) NO

2

 = N

2

O

4

 +Q 

D) N

2

 + H

2

 = NH

3

 –Q 

 

41. Vodorod va kislorod aralashmasining He ga 

nisbatan zichligi necha bo’lganda vodorodning 

hajmiy ulushi kislorodning massa ulushiga teng 

bo’ladi? 

A) 10 B) 2,5 C) 4 D) 2 

 

42. Metan qizdirilganda tarkibida metanning 

hajmiy ulushi atsetilenning hajmiy ulushidan 6 

marta katta bo’lgan aralashma hosil bo’ldi. 

Reaksiya unumini (%) hisoblang. 

A) 50 B) 80 C) 25 D) 20  

 

43. C + O

2

 = CO

2 

+653  bo’lsa,  

CO

2

 = CO + O

2

 +253 ,  

C + O

2

 = CO ? ni toping. 

A) -400 B) 906 C) 400 D) -906 

 

44. Nitrolash reaksiyasini kim o’rgangan? 

A) Semyonov B) Kanavalov  

C) Balandin D) Sabate 

 

45. Quyidagi ifodalarning qaysi biri izotoplarning 

hususiyatlarini aks ettiradi? 

A) turli kimyoviy element atomlari 

B) bir davrdagi kimyoviy element atomlari 

C) bir qatordagi kimyoviy element atomlari 

D) neytroinlar soni turlicha bo’lgan bitta 

kimyoviy element atomlari 

 

46. No’malum element tarkibida 37,5% neytron ( 

jami elementar zarrachaga nisbatan) saqlaydi. 

Undagi proton va elektronlar yig’indisi neytronlar 

yig’indisidan20 taga ko’p bo’lsa, no’malum 

elementni aniqlang. 

A) Fe B) Ca C) Mn D) Zn 

 

47. Bosh kvant son qiymatidan sakkiz marta ko’p 

elektron saqlaydigan pog’onani aniqlang. 

A) 2 B) 8 C) 4 D) 6 

 

48. A+2B=3C reaksiyada A va B ning miqdori 1:2 

mol nisbatda olingan. 4 sekunddan keyin barcha 

moddalarning umumiy miqdori 1.2 molga teng 

bo’ldi. (idish hajmi 1 litr) v = 5·10

-2

mol·l

-1

·sek

-1

. 

A ning boshlang’ich konsentratsiyasini toping? 

A) 0,4  B) 0,2  C) 0,6  D) 0,5 

 

49. Quyidagi qaysi moddaning molyar va normal 

konsentratsiyalari teng qiymatli bo’lishi mumkin. 

A) H

2

SO

4

 B) HCl C) Ca(OH)

2

 D) H

3

PO

4

 

---

 

50. Normal konsentratsiyasi 5 ga teng bo’lgan 

qaysi modda eritmasining (p=1,2) molyal va 

molyar konsentratsiyalari teng qiymatli bo’lishi 

mumkin. 

A) KOH B) HCl C) HNO

3

 D) NaOH 

 

51. Proton bilan suv birikkanda hosil bo’lgan 

yangi bog’ tabiati qanday? 

A) ionli B) atomli C) donor-akseptor D) vodorod 

bog’ 

 

52. Perxlorat kislota molekulasini hosil qilishda 

nechta sp

3

 orbital qatnashgan? 

A) 1 B) 8 C) 4 D) 2 

 

53. Dispers so’zining ma’nosi nima? 

A) yelimsimon B) tarqalish C) aniq D) asos 

 

54. Tarkibida 40% CuSO

4

 saqlagan 200 g eritma 

elektroliz qilinganda, tarkibida 102 g suv saqlagan 

eritma hosil bo’ldi. Eritmadan necha faradey tok 

o’tkazilgan? 

A) 1 B) 1,5 C) 0,5 D) 2 

 

55. 100 g 91 % li sulfat kislota eritmasiga 300 g 

SO

3

 shimdirilganda necha foizli oleum hosil 

bo’ladi? 

A) 35 B) 65 C) 75 D) 25 

 

56. Gidrolizga uchraganda neytral muhit hosil 

qiladigan tuzni toping? 

A) (NH

4

)

2

S B) NaCl C) Na

2

CO

3

 D) ZnCl

2 

 

57. Izomerlar soni s orbitallar soniga teng bo’lgan 

alkanni toping. 

A) butan B) geptan C) oktan D) nonan 

 

58. FeCl

3

 + H

2

S = .... davom ettiring koefsientlar 

yig’indisini aniqlang. 

A) 5 B) 8 D) 6 D) 11 

 

59. Qaldiroq gazning hajmiy ekvivalenti nechaga 

teng? 

A) 11,2 B) 16,8 C) 22,4 D) 5,6 

  

60. Teng hajmda olib kelingan NaOH va 0,4 M li 

H

2

SO

4

 eritmalari aralashtirilganda pOH qiymati 

13 ga teng bo’lgan eritma olindi. Shu reaksiyada 

1,2 mol ishqor sarflangan bo’lsa, hosil bo’lgan 

eritma hajmini (litr) toping.  

A) 1 B) 2 C) 4 D) 8