Fayzulla boynazarov

PYER KORNEL
(1606-1684)
Fransuz adabiyotining mashhur dramaturgi  Ru- 
an 
shahrida 
tug'iladi. 
Dastlabki 
ijodini 
komediyadan  boshlaydi.  Uning  «Melita»  (1629) 
komediyasi  dovruq  qozonadi.  So'ng  «Klitandr». 
«Sud  hay’ati»,  «Qirollik  maydoni»  (1631-1636) 
dramalari  birin-ketin yoziladi.
Kornel  o'zining «Sid»  tragediyasi  bilan  mash­
hur  boMadi.  Tragediya  ispan  qahfamonlik 
eposining  yorqin  namunasi  boMgan  «Sid  haqida 
qo'shiq»  asari  ta’sirida yozilgan.  «Sid»  nihoyatda 
mahorat  bilan  yozilgan  boMsa-da,  dramaturgning  Parijdagi  muxoliflari 
uni  obro'sizlantirish  maqsadida «ko'chirmachi»  deb  haqorat qiladilar, 
sha’nini yerga urishga urinadilar.  Bundan qattiq ta’sirlangan Kornel  o'z 
ona shahri  Ruanga ketib  qoladi. Ancha vaqt  ijod  bilan  shug'ullanmay, 
so'ngra  «Goratsiy»,  «Sinni»,  «Edit»  (1659)  tragediyalarini  yaratadi. 
1667-yilda yana  Parijga  qaytib  kelib,  mashhur dramaturg  Rassin  bilan 
uchrashadi. Bu yerda «Pompey», «Atill», «Heraklius» tarixiy tragediya­
larini  yaratib,  tomoshabinlar  olqishiga  sazovor  boMib,  mashhur 
dramaturg sifatida taniladi.
Tragediyada  ham  Radrigo  Dias  obrazi  berilgan  boMib,  Sid  uning 
laqabi, «Janob» degan  ma’noni anglatadi.
Kornel  tarixiy  tragediyalar  yaratishda  davom  etadi.  Harqancha 
tuhmat  va  malomat  toshlari  yogMlmasin,  tarixdagi  qahramonlarni, 
afsonaviy syujetlami qalamga olaveradi.
Muarrix  Tit  Liviyning  tarixiy  kitoblariga  asoslanib  «Goratsiy» 
(1639),  Oktavian Avgust  bilan  bogMiq voqealarga tayanib  «Vina yoki 
Avgust  marhamati»  (1639)  asarini  yozadi.  Kornel  Evripidning 
«Medeya»  tragediyasi  va  Seneka  ijodi  durdonalaridan  ilhomlanib 
«Medeya» (1635) asarini yozgan edi.
Kornel tarixni qayta tiriltirgan, xalq qahramonlariga qaytadan hayot 
baxsh 
etgan 
ulug‘ 
dramaturgdir. 
Kornelning 
boshqa 
tragediyanavislardan farqli tomoni ham shunda.
Kornel  «Qallob»  (1643)  asari  orqali  o‘z  mahoratini  komediya 
janrida ham  sinab  ko'radi.  Adib  o'z  komediyasini  yaratish  chogMda 
yana o'sha an’anani  davoffljattirib, Alarkoning «Shubhali  haqiqat»  ko- 
mediyasiga bir qadar o'xshash  voqeani  tanlaydi  va buni  o'zi  ham  tan 
olib, ulug'  komediya ustasi  ijodidan bahra olganligini ta’kidlaydi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---