Фавқулодда вазиятларда аҳоли хавфсизлиги

Воқеанинг келиб чиқиш эҳтимоли ва тезлиги бўлса, воқеанинг тахминан қандай натижа билан тамом бўлишини аниқлаш мумкин.
Хавфсизликни таҳлилида системанинг параметрларини ёки чегарасини аниқлаш асосий масала ҳисобланади.
Сабаблар ва хавфлар дарахти тизими — бу асосий ҳодиса (авария вазияти) дан келиб чиқувчи ҳодисалар кетма-кетлигини тузиш алгоритмидир. Авария вазиятининг ривожланишини таҳлил қилишда қўлланилади. Ҳар қайси авария вазияти ривожланиш сценарийсининг частотаси асосий ҳодиса частотасини пировард ҳодисанинг шартли эҳтимолига кўпайтириш йўли билан ҳисобланади (масалан, ёнувчан модда солинган ускуна герметиклигининг бузилиши билан кечадиган авариялар шароитга қараб модда алангаланиб ҳам, алангаланмасдан ҳам ривожланиши мумкин). Объектлар хавфсизлигининг таҳлилига бағишланган хорижий адабиётларда шундай тушунчалар ишлатилади: «сабаблар дарахти», «бузилишлар дарахти», «хавфлар дарахти» ва «ҳодисалар дарахти». Кўрилаётган дарахтларда қоида бўйича сабаб ва хавф шохчалари мавжуд бўлади. Бу эса, сабаб-оқибат боғланишларининг диалектик хусусиятга эга эканлигини тўлиқ намоён қилади. Бу шохчаларни бир-биридан ажратиш мақсадга мувофиқ эмас, баъзида асло иложи йўқ. Шу сабабли обектларнинг хавфсизлигини таҳлил қилиш жараёнида ҳосил бўлган графлк кўринишлар «сабаблар ва хавфлар дарахтлари» деб аниқ айтилади.
Энг кўп қўлланиладиган амалларга «ВА», «ЁКИ» киради. "ВА" операцияси шуни кўрсатадики, чиқиш маълумотларини қабул қилиш учун, кириш маълумотларидаги барча шартлар бажарилиши муҳим. "ЁКИ" операцияси эса маълумотларни олиш учун, кириш маълумотларидаги биронта шартга риоя қилинган бўлиши кераклигини кўрсатади.
2-расм. Энг кўп қўлланиладиган амаллар «ВА», «ЁКИ»
3-расм. Кимёвий реакторда портлаш содир бўлишини таҳлил қилишнинг “cабаблар ва хавфлар” дарахти