Favqulodda vaziyatlarni bartaraf qilish hamda tizimni takomillashtirish

Баку (Азарбайжан) 2015 йил 19 май.
Ёнғин шаҳар марказида жойлашган 
16 қаватли турар жой биносида юзага 
келган. Ёнғин натижасида 15 нафар 
инсонлар ҳалок бўлган, 61 нафар 
инсон куйиш тан жароҳати олган. 
Қутқариш ишлари вертолёт ёрдамида 
амалга оширилган. 
Теҳрон (Эрон) 2017 йил 25 январь. 
1962 йилда қурилган 17 қаватли 
Пласко савдо-бизнес маркази ёниб, 
қулаб тушди. Вайроналар остида
20 та Теҳрон ёнғин ўчирувчиси ҳалок 
бўлган ва яна 23 киши жароҳатланган 
ҳолда шифохоналарга олиб кетилган. 
Ёнғин юқори қаватларда бошланган 
ва инсонлар эса қутқарувчилар 
эвакуация қилишган.
 
Дакка (Бангладеш) 2019 йил 29 
март.
19 қаватли офис биносида ёнғин 
содир бўлган. Оқибатда 25 та 
инсонлар ҳалок бўлган, 70 дан ортиқ 
инсонлар тан-жароҳатлар олган. 
Биз қуйида баланд биноларда фавқулодда вазиятлар юз берганида 
юзага келиши мумкин бўлган муаммоларни келтиришимиз мумкин: 
-
бинода ёнғин содир бўлиб, қаватлар бўйлаб тутун тарқалишни 
бошласа, биринчи навбатдаги вазифа инсонларни қутқариш ҳисобланади, 
яъни кўплаб инсонлар ёрдамга муҳтож бўлишади, улар орасида эса табиийки 
саросимага тушиш бошланади; 
-
қутқарув ишлари қийинлашади, олов ва заҳарли тутун бино ичидан ва 
ташқарисидан тарқалишни бошлайди; 
-
бинонинг юқори қаватлари - зинапоя, лифт шахталари ва бошқа тик 
жойлашган туйнуклар тутун билан тўлади; 
-
ёнғин содир бўлган қаватда ва хавфсиз жойга олиб чиқиш йўлларида 
юқори ҳарорат вужудга келади; 

---

100 
-
ёнғин ўчириш воситаларини, aйниқса баланд қаватларга узатиш 
қийинлашади, бир қатор мураккаб вазиятлар юзага келади;
-
автонарвон, автокўтаргичларни ўрнатиб, қутқарув ишларини бажариш 
ишлари қийинлашади, лекин бу иш вазият бўйича биринчи навбатдаги 
вазифага айланади;
-
ёнғин ўчиришда қатнашаётган куч ва воситаларни бошқариш 
қийинлашади. 
Шу ўринда таъкидлаш жоизки, юқоридаги сабабларга ўз вақтида 
тезкорлик билан чора-тадбирлар қўллай олсак, нафақат инсонларни қутқариб 
қолишимиз мумкин, балки юзага келиши мумкин бўлган кўплаб 
талофатларни ҳам олдини олган бўламиз. 
Бугунги кунда Республикамизда мавжуд бўлган баланд бинолар 
(баландлиги 28 м дан юқори бўлган бинолар)
да содир бўлиши мумкин бўлган 
ёнғинларни олдини олиш учун амалдаги меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар бўйича 
зарур чора-тадбирлар белгиланган, ёнғин содир бўлган вақтда ёнғин ўчириш 
ишларини ташкиллаштириш бўйича Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг 
ҳарбий хизматчиларида амалий тажриба ва кўникмалар шаклланиб бўлган ва 
ҳозирги кунда бундай турдаги биноларда содир бўлиши мумкин бўлган 
ёнғинларни ўчириш учун ёнғин ўчириш амалий тактик машқ ва машғулотлар 
мунтазам равишда ўтказилмоқда, ёнғин ўчиришда иштирок қиладиган 
қутқарувчиларнинг билим ва кўникмалари оширилмоқда.
Хулоса қиладиган бўлсак, баланд қаватли биноларда содир бўлган 
ёнғин қисқа муддатда горизонтал ва вертикал кенг майдонларга тарқалиб, 
бир зумда бутун бинони тутун қамраб олиши эвазига хавфли ҳудудда қолган 
инсонларнинг ҳаёти ва соғлиги жуда катта хавф остида қолиши 
мумкинлигини келтириб чиқаради. Албатта баланд қаватли биноларда содир 
бўлган фавқулодда вазиятларда юзага келадиган муаммоларни бартараф 
қилиш орқали, инсонларни ҳаёти ва соғлигини сақлаб қолиш, ёнғинни 
ўчириш ва имкон қадар кам талофатлар билан бинони ва моддий 
бойликларни асраб қолган бўламиз.