Favqulodda vaziyatlarni bartaraf qilish hamda tizimni takomillashtirish

Вертолётлар, миноралар. 
Техник ёниш ва ўрмон ёнғинларини 
бартараф қилиш учун қўлланилади. Ёнғин ўчириш вертолётларидан 
одамларни баландликдан ва осмонўпар бинолардан зудлик билан фавқулодда 
эвакуация қилиш учун қўлланилади. Хавфли ҳудудда қолган одамларни 
хавфсиз жойга олиб бориш учун вертолёт кабинасига қўшимча тарзда махсус 
кабина ўрнатилади, бу эса бир вақтнинг ўзида 10-15 кишини эвакуация 
қилинишини таъминлайди.
Ўнлаб йиллар давомида ёнғинни бартараф қилишда 
ёнғин ўчириш 
миноралари
унча муҳим бўлмаган ёрдамчи бўлиб қолмоқда. Бу иншоотлар 
саноат корхоналари, кемалар ва қайиқларга ўрнатилади. Миноралар турли 
хил баландликларда бўлади, лекин уларнинг ҳар бири юқори қувватга эга сув 
оқимини узатувчи қурилма билан жиҳозланиши лозим. Минорадан 
узатиладиган оқим 50 м ва ундан олис масофада жойлашган ёнғин ўчоғига 
етиб бориши мумкин.
Қутқарув тартиби ва усулларини ким белгилайди? 
Ҳар бир корхона 
ва ташкилотда эвакуация режаси ва ёнғин хавфсизлиги учун жавобгар шахс 
бўлиши керак.бу қоидалар меҳнатни муҳофаза қилиш қиодалари тоифасига 
киради. Мутахассисларни раҳбарият тайинлайди, фавқулодда вазият содир 
бўлганда мутахассис қутқарув ишларини ташкиллаштириш учун ходимларга 
кўрсатма беради. Агар раҳбар меҳнатни муҳофаза қилиш қоидалари бўйича 
ишлаб чиқилган йўриқномани эътиборга олмаса, унда одамларнинг ҳаёти ва 
мол-мулки учун масъулият ёнғин хавфсизлиги учун жавобгар шахсга 
юкланади. Ёнғин содир бўлган жойни одамлар тарк этгандан кейин ёнғин 
содир бўлган жой ва бинода қолган одамлар ҳақидаги маълумот ёнғин содир 
бўлган жойга етиб келган ёнғин-қутқарув бўлинмаларининг катта бошлиғига 
етказилади.Қутқариш қийин бўлган ва хавфли ҳудудда қолган инсонлар 
фақат ёнғин-қутқарувчилар томонидан қутқарилиши мумкин. 
Ёнғин содир бўлган жойда ўзини-ўзи қутқариш қоидалари. 
Агар сиз олов билан қопланган хонада бўлсангиз қуйидаги ишларни 
амалга оширишингиз лозим: 
1. Ёнғин-қутқарув хизматига қўнғироқ қилинг ва содир бўлган кўнгил 
ҳодиса тўғрисида маълумот беринг. 
2. Ёнғин кичик майдонни эгаллаган бўлса, уни мустақил тарзда 
ўчиришга ҳаракат қилиш керак. Бунинг учун сув ёки ўт ўчиргичдан 
фойдаланиш мумкин. Шуни эсда тутиш керакки, сувни электр асбобларига 
пуркаш қатъиян ман этилади. 
3. Ёнғин катта ҳудудни қоплаган бўлса, ташқарига чиқишга ҳаракат 
қилиш ва бу ҳақда қолганларни ҳам огоҳлантириш керак. Бир-бировга 
ҳалақит қилмасдан, бир-бировни итариб юбормасдан ҳаракат қилиш керак. 

---

277 
4. Агар бино тутун билан қопланган бўлса, респираторни кийиш лозим. 
Респиратор мавжуд бўлмаса, унда матони сув билан ҳўллаб, ушбу мато 
орқали нафас олиш мумкин. 
5. Бинони тарк этгандан кейин ёнғин-қутқарувчиларга хонада ва ўтиш 
йўлакларида қолган одамлар ҳақида маълумот берилади, ёнғин оқибатида 
жароҳат олганларни жойлаштириш учун ёнғин-қутқарувчиларга ёрдам бериш 
зарур. 
6. Агар чиқиш йўллари тўсиб қўйилган бўлса, унда диққатни жалб 
қилиш учун қуйидаги ҳаракатларни амалга ошириш керак: қўлни деразадан 
силкитиш (лекин ёпиқ бўлса, уни очмаслик керак), бақириш. Хона кучли 
тутун билан қопланган бўлса, пастга эгилиб юриш мумкин.