Farzona. Ziyoli ziyokorlar ziyosi. Nasriddin Rahmonov

Buyruq-istak  mayli.

  Harkat  va  holatni  bajarish  yoki  bajarmaslik  haqidagi 

buyruq,  istak, 

iltimos,  maslahat

  ma’nolarini  bildirgan  fe’l  shakli 

buyruq-istak  mayli 

shakli  sanaladi. 

Buyruq-istak  mayli  shakllari  fe’l  asoslariga  quyidagi  qo’shimchalarni  qo’shish  yo’li  bilan 

hosil qilinadi: 

-(a)y, -(a)yin, gin (kin, -qin), -(i)ng, -sin, -(a)ylik, (i)inglar. 

  

55.

 

II  shaxs  buyruq-sitak  mayli  qo’shimchalarining  qo’llanilishi  va  ma’nolari.

  Fe’lning 

zamon, shaxs-son qo’shimchalarisiz qismi II shax buyruq-istak maylini ifodalaydi. Bu qismga 

buyruq-istak  ma’nosini  kuchaytirish  uchun 

-gin

  qo’shimchasini  qo’shish  ham  mumkin, 

shuning uchun bu shakl ma’nodosh sanaladi.   

56.

 

Shart  mayli.

  Boshqa  bir  harakat  va  holatning  bajarilish  yoki  bajarilmasligi  uchun  shart 

bo’lgan harakat va holatni, shuningdek, istak-xohishni bildirgan fe’l shakli 

shart mayli

 shakli 

sanaladi, u 

-sa

 qo’shimchasi yordamida yasaladi. Shart mayli 

edi, ekan 

to’liqsiz fe’llari bilan 

kelganda, orzu-istak ma’nosini bildiradi. 

-sa

 

edi

 shakli ba’zan 

-saydi 

tarzida talaffuz qilinadi 

va shunday yoziladi. Shart mayli shakli 

kerak

 so’zi bilan kelganda, taxmin-gumon ma’nosini 

bildiradi.  

57.