Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova


Dorivor mahsulotlarni olish va saqlash qoidalari



Download 3,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet127/301
Sana20.09.2021
Hajmi3,05 Mb.
#180093
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   301
Bog'liq
ibn sino talimoti

Dorivor mahsulotlarni olish va saqlash qoidalari
   Sizga  ma`lumki, dorivor o`simliklarni  ildizi, tanasi va uning  po`stlog’i, bargi, 
guli, mevasi, urug’i, o`simlik shirasi, yelimi, ildiz mevasi dorivor mahsulot sifatida 
olib  saqlanadi  va  zarurat  tug’ilganida  ulardan  dori-darmonlar  tayyorlanadi.   
O`simlik mahsulotlarini umumiy yig’ish vaqti,  chang, g’uborsiz, yomg’ir va qorsiz 
havoda bo`lishi kerak. O`simliklar ildizini yig’ish vaqti kech kuzda,  ya`ni o`simlik 
barglari  sarg’ayib,  to`kila  boshlaganida  yoki  erta    bahorda,  hali  o`simliklar  o`sish 
harakatiga  kirmasdan  oldin  bajariladi,  chunki  bu  davrda  o`simliklarda  modda 
almashinish  jarayoni  juda  sekinlashgan  bo`lib,  ulardagi  namlik  shira  va  boshqa 
hayotiy  zarur  moddalar  ildizda  to`plangan  bo`ladi.      O`simlik  ildizini  olayotganda 
quyidagilarga  e`tibor  berish  lozim:  qurigan,  chirigan,  chirish  arafasida  bo`lgan  va 
juda  egri-bugri  tomirlar  olinmaydi.  Olinayotgan  ildiz  ko`rinishi  jihatidan  hamma 
kamchiliklardan xoli,  sog’lom bo`lishi shart.  
   Undan  tashqari  ildiz  yoshi  hisobga  olinadi,  chunonchi  shirinmiyaning  4-6 
yoshli ildizi olinadi. 4 yoshdan yoshi va 6 yoshdan  kattasi tabobatda yaroqsiz, yoki 
bo`lmasa  mehrigiyo  ildizining  moddasi  tabobatga  yaroqlidir,  erkagiga  nisbatan 
tabobatda  yaxshiroqdir  va  hokazo.  Olingan  ildizlar  yaxshilab  yuviladi,  har  xil 
aralashmalardan  tozalab,  saralab  olinadi,  so`ngra  poldan  yuqori  shamol  tegadigan 
soya  joyda  yoki  maxsus  ayvonlarda  quritiladi.  Ildizlar  namligi  me`yorida,    ya`ni 


136 
 
egilib  juda  qiyinchilik  bilan  sinish  darajasiga  yetgach,  yig’ib  olinib,    20-25  sm 
uzunlikda qirqib kandir yoki qog’oz xaltalarda solib namdan yuqori joyda saqlanadi. 
Izoh:  har  bir  o`simlikdan  olinadigan  mahsulotning  tartibi,  ularni  tozalash, 
saralash,  quritish,  qay  yo`sinda  asrash  va  muddatlari,  shu    o`simlik  uchun  "Tib 
qonunlari"   kitobida mukammal  bayon etiladi.   Dorivor o`simlikning barg, shox va 
tanasi  yuqoridagi  umumiy  tartibda  toza  havoda,    iloji  boricha  ertalabki  yig’ib  olib 
quritiladi va saqlanadi. Bunda barglar sog’lom va hali sarg’ayib so`lmagan bo`lishi 
kerak. 
  O`simlikning  yelimi  esa,  ertalabki toza havoda o`simlik guli  to`kilish  davrida 
yig’ilib olinadi. Uning namligi o`rtacha bo`lib, uvalanish darajasiga etmagan bo`lishi 
kerak. Yelimlar asosan og’zi yopiq shisha va sopol idishlarda saqlanadi.         
   Mabodo,  o`simlik  shirasi    olinmoqchi  bo`lganda,  o`sha  o`simlik  tanasi  toza 
havoda  quyosh  botishidan  1  -  1,5  soat  oldin,  uning  mevasi    yetilib    kelish  davrida 
pichoq  yoki  uchi  o`tkir  metall  bilan  tilinadi  va  undan  sizib  chiqqan  shira  ertalabki 
quyosh chiqishidan oldin, quyosh chiqish arafasida pichoq uchi bilan yig’ib olinadi 
va og’zi yopiq shishadan qilingan idishda saqlanadi. Yoki  bo`lmasa terak, tok kabi 
o`simliklarni    tanasi  bahor  faslining  boshlanishida  chopiladi,  chopilgan  joydan 
ularning suvi sizilib chiqib,  toma boshlaydi, uning tagiga shisha idish qo`yib,  yig’ib 
olinadi va saqlanadi. 
  Dorivor o`simliklarning    po`stlog’i  asosan, o`simlik  mevasi pishgandan  so`ng, 
yoki kuzda yig’ib olinib, quritish zarurati bo`lsa, soyada quritilib qog’oz xaltalarda 
saqlanadi.  Dorivor    sifatida  ishlatiladigan  o`simliklarning  guli,  g’unchasi  to`la 
ochilgan  o`simliklardan  ertalabki  quyosh  chiqmasdan  oldin  terib  olinib,  soyada 
quritiladi  va  qog’oz  xaltada  saqlanadi.  Mevalar  to`liq  yetilib    pishgandan  keyin, 
so`lmasdan oldin yirik, serob, nuqsonsiz, hidi o`tkir, ta`mida ham kamchiliksiz, terib 
olib,  zarur bo`lsa quritib saqlanadi. Urug’liklar,  to`liq yetilib  pishib, o`simlik  so`la 
boshlaganda teriladi. Bunda ularning  yaroqsiz,  nimjon, chala yetilgan, qurtlaganlari 


137 
 
yoki  kasallanganlari  olinmaydi.  Urug’liklar,    asosan  qog’oz  xaltalariga  solib 
saqlanadi.  
Tabiblar  o`simliklarning  barg,  ildiz,  meva,  shuningdek,  o`simlikning 
yerni  ustki  va  ostki  qismini  yaxshi  sifatli  sog’lom  a`zolaridan  sodda  dori  sifatida 
usora, rubb, yog’lar tayyorlab, ularni asrab qo`yganlar va kerakli vaqtda ishlatganlar. 
O`simlik a`zolaridan usora, rubb, yog’larni olishdan maqsad, ularning mevasi, guli, 
barglari  o`zida    shirasini  uzoq  vaqt  saqlay  bilmasligi  yoki  aynib  chirishi  yoki 
bo`lmasa  qurtlashligidir.  Sharq  xalqlarining  tabobat  xazinasidan  foydalanib,  rubb, 
usora va yog’lar tayyorlab bu dorivor mahsulotlarni yil 12 oy ishlata olish mumkin.  

Download 3,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish