Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

                                                 Qurol a`zolar. 
Qurol  a`zolarga  qo`l,  oyoq,  yuz,  bosh  va  ko`krak  qafasi  kiradi.  Bu  a`zolarni 
qurol  a`zolar  deyishimizga  sabab,  ular  rais  a`zolar  vazifasini  va  harakatlarini  tugal 
bajarishi  uchun  qurol  va  vosita  vazifasini  bajaradilar:  chunonchi  ko`krak  qafasi  
ko`krak  a`zolarini  himoya  qilish  bilan  birga  nafas  olish  aktida  qatnashadi  va 
o`pkadagi  gazlar  almashinuvida  bilvosita  ishtirok  etadi  yoki  qo’l  va  oyoqlarda 
hayotimizda asosiy harakat va ishlarni bajaradigan qurol a`zolardir.                                                     
Arterial qon bilan bosh miyaning oldingi qorinchasiga yetib  kelgan hayotiy ruh 
uning mizojini qabul qila boshlaydi va unda sifat o`zgarishi  natijasida nafsoniy ruh 
shakllana boshlaydi. O`rtà qorinchadan o`tib oxirgi to`rtinchi qorinchaga yetib  borib 
to`liq  shakllanib  yetiladi,  ana  shu    shakllanish  jarayonida  birinchi  qorinchada 
o`rnashgan  tashqi  sezgi  quvvatlarni  qabul  qilib,  ko`rish,  eshitish    va  ta`m  bilish 
a`zolarini  faoliyatini  amalga  oshiradi.  Agar  bu  joyda  nafsoniy  ruhning  sifati  yoki 
o`tishi  qiyinlashsa,  a`zo  o`z  faoliyatini    qisman  bajaradi  yoki  umuman  yo`qotadi. 

---

55 
 
O`rta  qorinchada  esa  ichki  idrok  quvvatlarini  qabul  qilib,  yod  olish,  tafakkur, 
fikrlash  qobiliyatini  harakatga    keltirsa,  orqa  qorinchada  to`liq  shakllanib  yetilgan 
nafsoniy  ruh  a`zolardagi  bukilish  va  yozilish,  sezish,  esda  saqlash  va  farosat  kabi 
faoliyatlarni shakllantirib harakatga keltiradi                  
                                                 
      1.Arterial qon tarkibida rais a`zo jigarga yetib  kelgan hayvoniy ruh, uning 
mizojini qabul qilib sifat o`zgarishi natijasida tabiiy ruhga aylanib xizmat qilinuvchi 
va xizmat qiluvchi quvvatlarni qabul qilib shaxsni saqlaydi, agar o`sish yoshida 
bo`lsa, uni o`stiradi, ya`ni jigarda kechadigan hazm jarayonini bajaradi va 
organizmni oziqlantirish uchun oraliq mahsulot kaymus va tabiiy xiltlarni hosil 
bo`lishini ta`minlash bilan birga qon tarkibida organizm a`zolariga iste`mol 
mahsulotini suvli qismini siydik sifatida ajralishini bajaradi.  
2.Rais  a`zo  -moyaklarga  yetib    kelgan  hayotiy  ruh,  uning  mizojini  qabul  qilib, 
sifat  o`zgarish  natijasida,  tabiiy  ruhga  aylanib,  navni  saqlovchi,  shakl  beruvchi 
quvvatlarni  harakatga  kelishini  ta`minlaydi.  Tuxumdonlarga  yetib    borgan  hayotiy 
ruh mizojini qabul qilishi va sifat o`zgarishi natijasida  tabiiy ruhga aylanib, tuxum 
hujayralarini oziqlanishi va yetilishini ta`minlaydi.  
Agar  tabiiy  va  nafsoniy    ruhlarning  sifati,  miqdori    va  yetib    kelishida  biror 
kamchilik  kuzatilsa,  a`zolar  o`z  faoliyatini  nuqsonli  bajarishi  yoki  umuman 
bajarmasligi mumkin.  
   Agar  hayotiy  ruh  sifatida  o`zgarish  bo`lsa  kasallik  paydo  bo`ladi.  Mabodo 
uning hosil bo`lishi to`xtasa yoki u tarqalsa o`lim sodir bo`ladi.