Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Hazm qilishdan dalil olinishi: me`daga tushgan ovqat hazmdan keyin me`dada 
og’irlik,  quldirash,  damlik,  kekirish,  og’izda  tutun  maza  yoki  nordon  maza, 
hiqichoq, uchish va tortishish paydo qilmasa, hazmning yaxshiligiga dalildir, bunda 
yana  ovqatning  me`dada  qolish  muddati  mo`tadil  bo`lishi,  me`dadan  tushishi 
munosib vaqtda bo`lib, undan oldin yoki keyin bo`lmasligi, uyqu tinch va sidirg’a, 
uyg’onish  esa  yengil  va  tez bo`lishi,  ko`zda  salqish  va boshda  og’irlik  bo’lmasligi 
kerak  shuning  bilan  birga  ich  yurishi  oson  bo`lib,  hojatga  borishdan  oldin  qorin 
quyisi  ozgina  ko`pchib  turishi  kerak:  bu  me`daning  ovqatni  yaxshi  o`rab  olganiga 
belgi  bo`ladi,  bu  esa  me`daning  kuchliligiga,  ovqat  miqdori  va  sifatining 
muvofiqligiga  dalolat  qiladi.  Me`da  ovqatni  o`ziga  qamrab  olmasa  va  yaxshi  hazm 
qilolmasa,  quldirash  va  ketma-ket  kekirik  paydo  bo`ladi  va  ovqat  me`dada  uzoq, 
vaqt  qoladi yoki kerakli vaqtdan oldin tushib ketadi. 
Safro  hazmni  butunlay  to`xtatish  yoki  uni  kamaytirib  ovqatni  yetiltirmay 
qoldirish  darajasida  hazmga  to`sqinlik  qilmaydi,  lekin,  u  ba`zan  hazmni  buzadi. 
Savdo  esa  yetilishga  va  hazmga  to`sqinlik  qiladi  va  ikkalasini  ham  buzadi.  Shilliq 

---

292 
 
esa  savdodan  ko`ra  ko`proq    buzadi.    Me`dada  shish  va  yara  bo`lmasa,  ovqat 
buzilmasa, lekin hazm yaxshi bo`lmasa, bunga mizoj buzilganligi sabab bo`ladi. Bu 
ko`pincha sovuqdan va rutubatdan bo`lib, undan keyin issiqlik, undan keyin quruqlik 
turadi.