Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Davolash tadbirlari: 
1.Moddani kamaytirish. 
2.Sababchini yo`qotish, bartaraf etish. 
3.Oqishni  to`xtatish  yoki  uni  mo`tadil  darajaga  keltirish  yoki  boshqa  tanaga 
yuborish. 
Asosiy  tadbir:    me`da  buzilishidan,  ovqat  va  ichimliklar  bilan  to`lib  ketishdan 
saqlanish  kerak.  Kunduz  kuni  uxlamaslik  kerak,  mumkin  qadar  tashna,  och  va 
uyqusiz bo`lish  kerak.  
        Davolash: 
1.Umuman avval qon olish 
2.Keyin surgi qilish 
-uyqusizlik bo`lsa, ko`knor sharobi, bo`lmasa agar unga shakar qo`shib iste`mol 
qilish 
-tashnalik bo`lsa: ko`knor sharobiga suv qo`shib ichish 
-chopish va quyi a`zolarni  harakatga keltirish moddani quyi keltiradi 
-nazla paydo bo`lishidan oldin tezlikda hammomga tushish 
Issiq  nazlada:  tomirdan  qon  olish,  issiq  xiltlarni  chiqarish  uchun  surgi  dori  va 
moddani quyiga tortuvchi huqna dorilar buyuriladi. 
Sovuq  nazlada:  shilliq  xiltni  boshdan  surib  chaqiruvchi,  ichiladigan  va  hukna 
qilinadigan dorilar tavsiya etiladi. 
Nazlani keltirib chaqiruvchi sabablarga qarshi: 
Issiqlikdan  bo`lsa  -  naxorda  har  kun  hammomga  tushish  va  shirin  suvda   
cho`miltirish, bosh, ho’l- oyoq va kindik orqa teshigiga binafsha yog’i surtiladi. 

---

203 
 
-Arpa, ko`knor, binafsha, bobunadan tayyorlangan dorilarni buyurish.  
-sovituvchi  dorilar  boshga  qo`yiladi.  Yengil,  ho’llovchi,  sovo’tuvchi  ovqatlar 
beriladi.  
-Yantoq shakar, skanjubin beriladi 
Sovuqlikdan bo`lsa: 
-boshni  isitishga  harakat  qilinadi, paxtadog’  yoki  tuz  va  tariq  bilan  ba`zan  juda 
issiq suv bilan kompress qilinadi. 
-qo’l- oyoqlarga ukrop yog’i, bobuna, sarimsog’yog’i surtiladi. Kuchli yog’lar  - 
gazako`t, dafna, bom daraxti, gulsapsar yog’lari 
-  boshga  va  peshonaga  xardal,  qust  va  boshqalardan  tayyorlangan  dorilar 
surtiladi. 
-qizartiruvchi dorilar tarkibiga kaptar tezagi, hardal, anjir, yalpiz va tog’  gazak 
o`tining yelimi kiradi. 
Sovuqlikdan bo`ladigan nazlada u etilishidan oldin  qonga tushmasligi kerak. 
Nazla oqimini to`xtatishga qarshi sovuq dorilar buyuriladi. Masalan, sovuq suv, 
gul suvi,  yasmiq suvi, kashnich suvi, ko`knor po`sti qaynatilgan suv, yoki anor suvi 
bilan tomoq chayiladi. 
Issiq nazlada suvlar sovutilib, sovuq nazlada esa isitilib chayqaladi. 
Sovuq nazlada: 
1.Sharobga murr solib ezib tomoqqa surtiladi. 
2.Afyun  moyi  yelimi,  kundur  yelimi,  za`farondan  tayyorlangan  qo`li  og’izda 
shimiladi. 
3.Karam sharobi va murr solingan qaynatma iste`mol qilish. 
Issiq nazlada: ko`knor sharobi qo`llaniladi. 
Sandarak yelimi, sedana, qust,  qamo’t kabilar tutatiladi.  
Nazlaning  quyuq  -  suyuqligini  mo`tadil  qilish  uchun  yalanadigan  dorilardan  
kotiro, behi urug’i olib shimish kerak.  

---

204 
 
Dorilarni burunga ishlatish yo`llari:  
1.Tutatiladigan. 
2.Hidlanadigan. 
3.Aksirtiradigan (dorilar suyuq bo`lib ular burunga tomiziladi). 
4.Tortiladigan (ular ham suyuq bo`lib havo orqali tortiladi). 
5.Puflanadigan dorilar (quruq bo`lib, burunga puflanadi naycha orqali).