Farmokognoziya oxiri p65

YOG‘LARNING TIBBIYOT VA FARMATSEVTIKADAGI
AHAMIYATI
Tibbiyotda yog‘lar, asosan, mazlar (surtma dori), liniment-
lar, malhamlar, tibbiyot sovunlari, shamchalar, sharchalar va
boshqa dori turlarini tayyorlashda hamda ba’zi dorivor modda-
larni eritish uchun ishlatiladi.
Tibbiyotda ba’zi yog‘lar sof holda ta’sir etuvchi dorivor
modda sifatida (kanakunjut moyi, baliq yog‘i va boshqalar)
hamda vitaminlarga va boshqa biologik faol (aktiv) moddalarga
boy (chakanda moyi, baliq yog‘i) mahsulot sifatida ishlatiladi.
To‘yinmagan, tarkibida ikki va undan ortiq qo‘shbog‘i
bo‘lgan yog‘ kislotalar (linol, linolen, araxidon va boshqalar)
odam organizmida moddalar almashinuvida juda katta aha-
miyatga ega bo‘lib, ular vitamin F nomi bilan yuritiladi.
YOG‘LARNI SAQLASH
Yog‘lar odatda salqin, yorug‘lik kam tushadigan (qorong‘i)
xonalarda stellajlar ustida saqlanadi. Dorixonalarda yog‘lar
og‘zi jiðs yopiladigan idishga to‘ldirib solingan holda, om-
borxonalarda esa bidonlarda saqlanadi.
O‘SIMLIK MOYLARI
KANAKUNJUT MOYI – OLEUM RICINI
O‘simlikning nomi.
Oddiy kanakunjut — Ricinus communis
L., sutlamadoshlar — Euphorbiaceae oilasiga kiradi.
Bir yillik o‘t o‘simlik, bo‘yi 2 m ga yetadi. Poyasi shoxlangan.
Bargi yirik, tuksiz, 5—11 barmoqsimon bo‘lakli bo‘lib, barg
plastinkasining markaziga o‘rnashgan uzun bandi bilan poyada
ketma-ket joylashgan. Barg bo‘lakchalari cho‘ziq tuxumsimon,
cheti tishsimon qirrali. Gullari shingilga to‘plangan. Guli ko‘rim-
siz, bir jinsli, gulqo‘rg‘oni oddiy, onalik gullari shingilning yu-
qori qismiga, otalik gullari esa pastki qismiga joylashgan. Meva-
si — uch urug‘li, uch chanoqli, tikan bilan qoplangan ko‘sak.
Ko‘sak pishganda chanoqlari yoriladi va urug‘lari sochilib ketadi.

---

93
lyun-sentabr oylarida gullaydi, mevasi iyul-oktabrda
yetiladi.