Farmatsevtika ishini tashkil

ratsional foydalanish javobgarligi
asosan iste’molchi zimmasida. 
Bunda, farmatsevt qiziqtirilayotgan
41

---

dori vositasi haqida albatta to ‘liq va obyektiv m a’lum ot berishi 
kerak. Bu tadbirda farmatsevtlaming asosiy vazifalari sifatida quyi­
dagilar keltirilgan:
— Retseptsiz sotiladigan dori bo‘yicha to ‘liq m a’lumot berish, 
ishlatilishi, xususiyatlari, bo‘lishi mumkin bo‘lgan nojo‘ya ta ’sirlar, 
dori vositalari va oziq-ovqatlam ing o'zaro ta ’sirlari va boshqalar;
— M a’lum ot beruvchi varaqa (yo‘riqnom a) mavjudligini 
tekshirish, saqlash, ishlatish m uddati, vosita o ‘rov materiallarini 
butunligi;
— Mijoz talabi bo'yicha dori vositasining xususiyatlari to ‘g‘risida 
chuqurroq m a’lum ot berish;
— Ratsional ishlatish va saqlash sharoitlarini ko'rsatish;
— Iste’m olchilar orasida tarqaladigan reklam a bukletlarini, 
prospektlarini, risola, lifletlar bilan tanishtirish va obyektiv xulosa 
chiqarish.
MUSTAQIL DAVOLANISHNING KONSEPSIYA MOHIYATI VA PAYDO 
BO‘LISH IQTISODIY SHART-SHAROITLARI
K o‘p yillar davom ida turli davlatlarda aholining sog‘lig‘ini 
saqlash xarajatlarini asosiy qismi majburiy tibbiy sug‘u rta tizimi 
orqali moliyalashtirilgan. 0 ‘tgan asming 90-yillariga kelib tibbiy 
sug'urtani bir qator Davlatlarda milliy tizim lari resurslam i jiddiy 
yetishmasligini boshdan kechira boshladi.
Bunga asosan quyidagi om illar sabab b o ‘lgan:
—insonning o 'rtach a um rini uzayishi natijada aholi orasida 
yoshi ulug‘ odamlaming ko'payishi (ularda esa surunkali kasalliklar 
ko‘p uchraydi va tibbiy yordam xarajatlari katta hajm da ishlatiladi);
— tibbiyot va texnika sohasidagi k atta m uvaffaqiyatlar 
natijasida amaliy tibbiyotda tibbiy xizm atlar spektri kengaydi;
— insonlam ing hayot tarzi yaxshilanishi va ulam ing um um - 
ta ’lim darajasini oshganligi natijasida iste’m olchilar o ‘z sog‘lig‘iga 
faol ta ’sir ko'rsata boshladilar, profilaktik tadbirlar va vositalarga 
qiziqish ortib bordi;
— dori vositalari bozorini jadal rivojlanishi.
Sog‘liqni saqlash resursini ikki yo‘l b ilan k o ‘paytirish
42

---

mumkin: ijtimoiy ta ’m inot budjetini kengaytirish va o ‘z -o ‘zini 
davolashni rag‘batlantirish. Birinchi holatda, fuqaro xarajatlari 
soliqlarini ko'payishi, egiluvchan tizim yo‘li bilan kompensatsiya 
qilinishi m um kin. Ikkinchisida, fuqarolarni sogMiqni saqlash 
b o'yicha xarajatlarini aksariyat qism ini to ‘g‘rid an -to ‘g‘ri o ‘z 
hisobidan toMaydi va bunda SogMiqni ozgina buzilishini, davolash 
m as’uliyati va javobgarlikni o ‘z zimmasiga oladi.
Yevropa ittifoqiga kirgan davlatlarda m uam m oning birinchi 
holati, odatda, kuzatilmaydi, chunki bu davlatlar budjet xarajati 
m e’yorlari muvofiqlashtirilgan (Yevropa ittifoqi haqidagi Bitim, 
Maastrixt bitimi). Aksariyat davlatlar sogMiqni saqlash resurslarining 
m uom alasi ikkinchi holatga b o 'y su n ad i. Javobgar m ustaqil 
davolanish konsepsiyani qabul qilinishi SogMiqni saqlash xarajat­
larini ijtimoiy m uhofaza darajasida ushlab turishga va insonlarning 
o ‘z sogMigM haqida o ‘zlari qayg‘urishi imkonini beradi.
Javobgar mustaqil o ‘z-o‘zini davolashda — oson aniqlanadigan 
sim ptom va o ‘zgarishlami davolash uchun iste’molchi arzon dori 
vositalarini ishlatadi. Masalan, shamollash, bosh yoki mushak 
og‘rigM, ovqat hazm qilishni buzilishi, yengil holsizlanish va 
boshqalar. Amalda o ‘z-o ‘zini davolashni oila a’zolariga, tanishlariga 
keng tarqatishi mumkin. 0 ‘z -o ‘zini davolash shifokor davolashiga 
muqobil boMa olmaydi, u o 'z chegaralariga ega.