Farmatsevtika ishini tashkil

Tayyor dori vositalari dorixonalari uchun eng kam
tarkibdagi xonalar maydonining hajmi
Xonalaming nomi
Xonalaming maydoni 
m2 dan kam bo‘lmasligi
1.Savdo zali shundan:
16
a) Ishchi o'rinlari zonasi
8
b) Aholiga xizm at qilish zonasi
8
2. Tayyor dori vositalarini ochish va saqlash 
uchun
8
3. Termolabil (issiqa chidamsiz) dorilam i 
saqlash uchun
4
4. Yordam chi xonalar, xodim lam i shaxsiy 
kiyim yoki xalatni yechib kiyinish yoki ovqat- 
lanishi uchun
4
5. Hojatxona (qo‘I yuvish uchun rakovina bilan)
4
Jami
34
Xonalaming pol va devorlari dezinfeksiyalovchi vositalar bilan 
h o ‘l lattada artib tozalanishi, oynalam i esa yoz kunlari alohida 
quyoshdan saqlovchi parda yoki pard an in g o ‘rnini bosuvchi 
quyosh-dan himoyalovchi buyumlar bilan jihozlanishi, oynalardagi 
darchalar unga tutilgan mayda to'q ilg an to ‘r tutish bilan birga 
ochilib yopiladigan bo'lishi kerak.
D orixonaning isitish tizimi mavjud b o ‘lib, ko‘p qavatli b in o ­
larda joylashgan holatlarda markazlashtirilgan isitish sistemasiga
29

---

ulangan bo ‘lishi kerak. Isituvchi radiatorlam i iloji bo ‘lsa, ustki 
qismi silliq va tez artib tozalanadigan b o ‘lishi kerak.
San PiN № 0078-98 asosida esa um um iy tipdagi dorixonalar 
va shifoxona dorixonalari uchun ishlab chiqilgan boMib, unda 
dorixona xodimlarining shaxsiy gigiyena qoidalariga, dorixonadagi 
ishlab chiqaruvchi asbob-anjom lar va dorixona uskunalariga 
qo‘yiladigan talab ham ko‘rsatilgandir. Bu m e’yor va talablarga 
Respublika hududida joylashgan ham m a dorixonalar ulam ing 
mulkchilik shakli va kimga tegishliligidan qat’iy nazar bu talablarga 
rioya qilishlari shart.
Umumiy va shifoxona dorixonalarining xonalari hamda ulaming 
hajm me’yorlari va jihozlanishi San PiN № 0078-98 bo‘yicha beriladi.
2.6. DORIXONALARNING TASHKILIY TUZILISHI
Bajarayotgan ish hajmiga qarab mulkchilik shaklidan q a t’iy 
nazar, dorixonada o ‘z imkoniyatlarini va mahalliy sharoitlam i 
hisobga olgan holda belgilangan m e’yorlar doirasida dorixona hamda 
uning boMimlari tashkil etiladi.
Tayyor dorilar bilan savdo qiladigan dorixonalarda, odatda, 
alohida b o ‘lim lar tashkil qilinmaydi.
Boshqa ko‘pchilik dorixonalarda ikkita bo‘lim: retseptura ishlab 
chiqarish va retseptsiz sotishga ruxsat etilgan dori vositalarining 
boMimlari tashkil etiladi. Hozirgi kunda eng katta dorixonalarda 4 ta 
bo‘lim b o ‘lishi qayd etiladi. Sobiq ittifoq davrida va hozirgi kunda 
Rossiya Federatsiyasida bu dorixonalam i 1-guruh dorixonalari deb 
yuritiladi va yuqorida qayd etilgan boMimlardan tashqari ularda yana 
bir necha bo'lim lar boMishi m um kin deyiladi.
Bizning Respublikamizda h am yuqorida qayd etilgan 4 ta 
boMimdan, ya’ni retseptura ishlab chiqarish boMimi, retsept bilan 
beriladigan tayyor dorilar boMimi, g‘am lam alar bo'limi va retseptsiz 
sotishga ruxsat etilgan dorilar boMimlari mavjud bo'lgan dorixo­
nalar faoliyat ko‘rsatmoqda. Lekin bu bilari boMimlar soni chek- 
lanadi degan gap emas, dorixonada yana boshqa boMimlar ham
30

---

ochish mumkin. Masalan, sanitariya-gigiyena bo‘limi, ko‘zoynaklar 
boMimi, gomeopatik dorilar boMimi, fitobarvaboshqalar.
Bu boMimlami boMim boshliqlari va ulaming yordamchilari 
boshqaradi. BoMim boshliqlari va ulam ing yordamchilari asosan 
oliy maMumotli farmatsevtlar boMadi. Lekin sanitariya-gigiyena 
boMimi ko‘zoynaklar, fitobarlarda boMim boshliqlari va ulam ing 
yordam chilari lavozimlarida o ‘rta maxsus maMumotli farmatsevt 
assistentlar ishlashlariga ruxsat etiladi.
H ar bir boMim o ‘zining tegishli vazifalarini bajaradi.
Retseptura ishlab chiqarish boMimi aholidan yakka tartibdagi 
ambulatoriya retseptlari va davolash-profilaktika muassasalarining 
talabnom alari asosida ekstemporal yoki tayyor dori vositalarini 
aholiga tayyorlab berish, sifatini nazorat qilib, ichish va saqlash 
tartib qoidalarini ularga tushuntirib berish bilan shug‘ullanadilar. 
Zarur bo‘lib qolgan taqdirda dorixona mutaxassislari aholiga birinchi 
tibbiy yordam ko'rsatish bilan shug‘ullanadilar.
G ‘am lam alar boMimi esa dori vositalariga, tibbiy va boshqa 
bem orlam i parvarish qilish buyumlariga buyurtm a-talabnom alar 
yozib, dorixona ta ’minotchilariga: farmatsevtika zavodlariga yoki 
ulguiji dorixona muassasalariga, firma va ishlab chiqarish korxona- 
lariga jo'natadilar.
Shuningdek, boMim m utaxassislari doim iy ravishda dori 
vositalari va boshqa tibbiy buyumlarga boMgan ehtiyojni o ‘rganib, 
aniqlab boradilar. BoMimda dori vositalarini tegishli tartibda saqlash, 
dorixonaning boshqa bo‘limlariga dori vositalarini berish, shuningdek 
shu boMimda tez-tez, takrorlanib turadigan retseptlar asosida 
dorixona yarim fabrikat va standartlam i tayyorlash bilan ham 
shug'ullanib, ulam i tegishli tartibda sifati nazorat qilinib, labora- 
toriya-qadoqlash ishlarini amalga oshiradilar.
Tayyor dorilar boMimi esa aholidan va davolash-profilaktika 
muassasalaridan tayyor dorilarga kelib tushgan retseptlar asosida, 
farmatsevtika ishlab chiqarish korxonalaridan keltirilgan dori 
vositalarini retsept asosida berish bilan shug‘ullanadilar. Bu 
boMimda asosan oliy maMumotli farmatsevtlar faoliyat ko‘rsatadilar.
31

---

Retseptsiz sotishga ruxsat etilgan dorilar bo'limida 0 ‘zbekiston 
Respubiikasi SSV tom onidan retseptsiz sotishga ruxsat etilgan 
dori vositalari sanitariya-gigiyena va tibbiy buyumlari, yosh bolalar 
maxsus ovqatlari va bemorlami parvarish qilishda ishlatadigan boshqa 
buyumlar sotish bilan ham shug‘ullanadilar. Ayrim dorixonalarda 
shu b o ‘lim dan bemorlarga kislorod yostiqlarini berish ishlar bilan 
ham shug‘ullanadilar.
2.7. DORIXONA XODIMLARI LAVOZIMLARTNING NOMLANISHI
Mamlakatimiz mustaqillikka erishgandan keyin aholini sifatli 
dori-darm on bilan ta ’minlashga katta e ’tibor berildi. 0 ‘tgan davr 
ichida dorixona tizim ida tub o ‘zgarishlar yuz berdi, dori-darm on 
t a ’m inotini takom illashtirishga oid q ato r qarorlar, dorixona 
muassasalari faoliyatini tartibga solish bo'yicha m e’yoriy hujjatlar 
ishlab chiqildi va qabul qilindi. Jadal suratlar bilan rivojlanib 
kelayotgan farmatsiya sohasida yangi yo‘nalishlar tashkil qilindi, 
bu esa o ‘z navbatida, yangi lavozimlar tashkil qilinishini taqozo 
qiladi.
Bugungi kunda farmatsevt kadrlar quyidagi soha muassasalarida 
faoliyat ko‘rsatmoqdalar:
— turli mulkchilikdagi dorixonalar;
— dorixona omborlari;
— dorixona shahobchalari;
— dorixona korxonalari;
— nazorat tahlil laboratoriyalari;
— boshqa muassasalar.
Farm atsevt kadrlar lavozim nom enklaturasi va lavozim
nizomlari 0 ‘zbekiston Respubiikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi 
tomonidan tasdiqlanadi. Quyida keltirilgan jadvalda oliy m a’lumotli 
va o ‘rta maxsus m a’lumotga ega b o ‘lgan farmatsevt kadrlam ing 
lavozim nom enklaturasi keltirildi:
32

---

DORIXONA XODIMLARINING LAVOZIM NOMENKLATURASI
№
Oliy m a’lumotli farmatsevt
O 'rta maxsus m a’lumotli 
farmatsevt assistenti
1
Dorixona mudiri — farmatsevt
2
M udir muovini — farmatsevt
3
Bo‘limi mudiri farmatsevt 
(oliy m a’lum ot talab 
etiladigan boMimlarda)
BoMim mudiri — farmatsevt 
assistenti (retseptsiz savdo 
boMimi, dorivor o'simliklar, 
sanitariya va gigiyena buyumlari 
bo'limi)
4
Bo‘lim mudiri muovini — 
farmatsevt
BoMim mudiri muovuni
5
Farmatsevt-texnolog
Farmatsevt assistenti
6
Farmatsevt-analitik
7
Dorixona shahobchasi mudiri 
— farmatsevt
Filial mudiri — farmatsevt 
assistenti
DORIXONA OMBORI (ULGURJI SAVDO MUASSASALARI)
1
M udir — farmatsevt
2
M udir muovini — farmatsevt
3
BoMim mudiri — farmatsevt 
(qabul boMimi, zaharli va 
giyohvandlik vositalari 
boMimi)
BoMim mudiri — farmatsevt 
assistenti (oliy m a’lumotli 
farmatsevt talab etilmaydigan 
boMimlarda)
4
BoMim mudirining muovini — 
farmatsevt assistenti
5
Farmatsevt-texnolog
6
Farmatsevt-analitik
7
Farmatsevt assistenti

---