Farmatsevtika ishini tashkil

Retsept funksiyalari:
Tibbiyot — tibbiyot nuqtayi nazaridan — retsept — bem om ing 
individual xususiyatlarini hisobga olgan holda doza va tarkibi shifokor 
tom ondan belgilangan dori vositalami sotib olish va qoMlash uchun 
ishlatiladigan asosiy hujjat.
Yuridik — yuridik hujjat boMib, yozilish sanasi ko'rsatiladi, 
bem or va shifokor familiyasi, donning farmakologik xususiyatlarini 
hisobga olgan holda retsept blankasi ishlatiladi, bunda retsept 
yozadigan va ular bo'yicha dori tayyorlaydigan shaxslar yuridik 
javobgarlikka ega;
Texnologik — texnologik nuqtayi nazardan retsept — farmatsevt- 
ga dori tayyorlashda ko‘rsatma va asos boMib xizmat qiladi, qanday 
dori vositalaridan foydalanish va qanday dori shaklga keltirishni 
ko'rsatadi.
Iqtisodiy — iqtisodiy hujjat boMib, dori va yordamchi m odda- 
lami sarflash uchun, tarif ham da narxni aniqlash uchun hujjat 
hisoblanadi.
Ijtimoiy — turli ijtim oiy-iqtisodiy imtiyoz maqomiga ega 
insonlarga malakali dori vositalar yordam i ko'rsatish uchun kafolat 
beradi.
57

---

RETSEPT YOZISHNING UMUMIY QOIDALARI
Davolash 
— profilaktika muassasasi shifokorlari mavjud 
ko‘rsatmalarga muvofiq bem orga dori vositalariga retsept yozib, 
uni shaxsiy m uhr bilan tasdiqlashlari kerak. Retsept blankalarining 
shakli ilovalarda berilgan.
Retseptlar bosmaxona yo‘li bilan chop etilgan retsept blankasiga 
dori vositasining qoMlash shakli, bemoming yoshi ko‘rsatiladi. Barcha 
retseptlar aniq va ravshan toMdirilishi lozim. Retseptda tuzatishlar 
mumkin emas. Dori vositasining tarkibi, dori shakli, dorini tayyorlash 
usuli, bemorga sotish uchun shifokor farmatsevt ko‘rsatmasi lotin 
tilida yoziladi.
Lotin qisqartmalami ishlatish faqat tibbiyot va farmatsevtikada 
umumiy qabul qilingan qisqartmalar boMishi mumkin. Ingrediyentlaiga 
yaqin boMgan qisqartmalami ishlatish mumkin emas, chunki ular 
qanday dori vositasi yozilganligini aniqlashda adashtiradi. Zaharli ta’sir 
etuvchi dorilar va giyohvandlik vositalari retsept boshida, so‘ng 
qolganlari yoziladi. Dorini iste’mol qilish yoMi, dozasi ko‘rsatilgan, 
ichish vaqti (ovqatdan oldin yoki keyin) va uni muddati davlat tilida 
yoziladi. Umumiy ko‘rsatmalar bilan cheklanish m an etiladi.
Ambulatoriya sharoitida davolanishga m uhtoj, shuningdek, 
s ta ts io n a r s h a r o itd a d a v o la n ib , a m b u la to riy a s h a r o itid a
davolanishni davom ettirad ig an b em o rlar u chun z aru r dori 
vositalariga retsept yozib beriladi.
Quyidagi holatlarda retsept yozib berish taqiqlanadi:
— 0 ‘zbekiston R espubiikasi SogMiqni saqlash vazirligi 
tom onidan tibbiyotda ishlatishga ruxsat etilmagan dori vositalariga;
— kasallik belgilari mavjud'boMmaganda;
— faqat davolash-profilaktika muassasasida ishlatiladigan dori 
vositalari (nark o z u chun efir, xloretil, fentanil, som brevin, 
kalipsol, ftorotan, ketam in va boshqalar).
Agar retseptda zaharli, narkotik va boshqa ingrediyentlar 
qo‘shilmasidagi kuchli ta ’sir qiluvchi vositalar yozib berilgan boMsa, 
ularni tayyoriangan dori tarkibiga kiritmay alohida berish taqiqlanadi.
Pushti rangdagi maxsus retseptura blanklari yozib berilgan 
narkotik dori-darm on vositalari hududiy davolash-profilaktika
58

---

muassasalariga faqat shu maqsadlar uchun biriktirib q o ‘yilgan 
dorixonalardan beriladi. Zaharli va narkotik dori vositalari berish 
huquqiga ega boMgan dorixona va davolash-profilaktika m uas­
sasalarining ro‘yxati joylardagi sogMiqni saqlash organlari va «Dori- 
darmon» hududiy birlashmalari tom onidan belgilanadi.
E tilm orfin gidroxlorid, kodein, kodein fosfat va natriy 
etam inalning boshqa dori-darm on vositalari bilan aralashmasi 
shahar (shahar yoki qishloq, m a’muriy tum an) doirasida barcha 
dorixonalar tom onidan o ‘zlari joylashgan hududdagi davolash- 
profilaktika muassasalarining retseptlari bo‘yicha beriladi.
Bemoiga tez zaruriyat bo‘yicha dori olish kerak boMsa, retseptning 
yuqori burchagiga «sito» (tez) yoki «statim» (darhol) belgilari qo‘yiladi.
Ekstemporal ya’ni, yakka tartibda tayyorlanadigan dorilarga 
retsept yozilganda suyuq dorilar miqdori millilitrlarda, tomchilarda, 
qolganlari esa — grammlarda yoziladi.
— 
Retsept yozilganda shifokor «surunkali bemorga» deb 
yozib, retseptni ishlatilish m uddati va unda dorining sotish vaqti 
(har hafta, har oy va boshqalar) boMishi kerak, ko‘rsatma shifokor 
imzosi va shaxsiy m uhri bilan tasdiqlanishi kerak.
Buzilish, tuzatish va bir-biriga to‘g‘ri kelmaydigan dori vositalari 
bilan yozilgan retsept haqiqiy emas deb hisoblanadi va unga dori 
berilmaydi. Retsept «Retsept haqiqiy emas» yozuvi bilan bekor qilinadi.