3. To‘g‘ri va teskari kodlar.
EHMda boshlang‘ich ma’lumotlar va qoniqarsiz sonlarni belgisini EHMning razryad setkasida son belgisini tasvirlash uchun katta razryadli sondan oldin qo‘shimcha belgili razryad kiritiladi. Unda musbat sonni ko‘rsatish uchun e ya’ni 0 manfiy sonni ko‘rsatish uchun 1 qiymatlar kiritiladi. EHMda sonlarni kodlashtirishda maxsus; to‘g‘ri, teskari va qo‘shimcha kodlardan foydalaniladi.
To‘g‘ri kod. Ikkilik X sonni to‘g‘ri kodda [x pr ] uni absalyut kodlashtirilgan soyiga asosan tasvirlanadi.Umuman olganda ikkilik droblangan X sonini to‘g‘ri kodga o‘tkazish formulasi quyidagicha bo‘ladi:
agar X > O [Xpr] = { 1+X, agar X <0
Musbat X sonning to‘g‘ri kodi [X pr ] kodlashtirilgan holda shu sonning yozuviga turlicha mos keladi: agar X=+0 , X1X2......Xpr, unda [X]pr= 0 , X1X2.......X m
Manfiy X c oning to‘g‘ri kodi [X]pr kodlashtirilgan xolatda quyidagicha yoziladi: agar X=-O.X1X
2 ...X m , unda [X]pr=1„X1X 2 ..X m , bo‘ladi.
1 Misol: X=+0.11010 va X=-0.01010 sonlarni to‘g‘ri kodda ko‘rsating.
[X]pr=0.11010: [X]pr=1.01010
Shuni aytib o‘tish kerakki to‘g‘ri kodda 0 soni bir xil emas, ya’ni uchlik tenglikda 0=+0=-0,
[+0]pr=0.00.....00: [-0]pr=1.00.....00 bo‘ladi.
Shunday qilib to‘g‘ri kodda 0 qiymati ikkita holatda, musbat va manfiy nollar deb ataladi. To‘g‘ri kod asosan EHMda musbat va manfiy sonlarni xotirada saqlovchi moslamalarda saqlash uchun foydalaniladi.
Teskari kod. X sonlarining teskari kodi [X]tes. sifatida belgilanadi. Musbat sonlarni teskari kodi uning to‘g‘ri kodi bilan bir xil: agar X>0 bo‘lsa, unda [X]tes=[X]tug=X. Manfiy sonni teyekari kodi quyidagicha shakllanadi:
1) Belgili razryadda bir yoziladi;
2) Sonli razryadda birlar nollar bilan, nollar esa birlar bilan almashtiriladi.
Shunday qilib musbat X sonining teskari kodi X=+OD0110[X] tes.=0.101 Yuga teng, manfiy son X=-0.01001 [X] tes.=1.10110ga teng bo‘ladi. Shundan kelib chiqadiki, ikkilik X sonlarining teskari kodga aylantirish formulasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi;
agar X > O [X] tes = { 2-2 - m +X, agar X <0
Teskari kodda musbat va manfiy kodlar bor: [+0]tes.=[+0.00.....0]tes.=0.00.....0;
[-0]tes= [-0.00.....0]tes=10.00...0-0.00....01=1.111....11.
EHMda maxsus kodlar (teskari va qo‘shimcha) qo‘shish jarayonini ayirish jarayoniga almangtarib beradi. Bu esa bizga qo‘shish jarayonilari hakida ma’lumotdar beradi.
2-Misol X=+0.101 va U=-0.001 sonlari teskari kodda qo‘shilsin.
[X]tes.= 0.101 + [X]tes.= 1.110 10.011.
Bunda jarayon qiymati musbat, chunki belgili razryadda 0 turibdi. Qo‘shimcha kodda qo‘shish jarayonida belgili razryaddan chiqib ketgan ko‘chirish birligi chiqarib tashlanadi va kichik sonlar razryadiga qo‘shilmaydi.
0>0>
Do'stlaringiz bilan baham: |