Farmatsevtik kimyo



Download 14,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet279/610
Sana16.01.2022
Hajmi14,06 Mb.
#376005
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   610
Bog'liq
farmatsevtik kimyo fanidan oquv uslubiy majmua

NITROZEPAM. NEOZEPAM

 

Nitrozepamum

 

7- nitro- 1.3-digidro-5- fenil-2n-1,4- benzodiazepinon-2 



 

 

Nitrozepam xidsiz, och sarik. rangli kristall kukun bulib, suvda deyarli erimaydi, 95% li 



spirt va efirda kam eriydi, xloroformda kiyin eriydi. 

 

FENAZEPAM 



Phenazepamum

 

7-brom-5- (orto-xlorfenil)-2,3- digidro-1N-1,4-benzodiazepinon-2 



 


Pharmaceutical chemistry  

Autors:  Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T.  R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova 

 

395 


 

Fenazepam ok. yoki biroz och sarrish rangli kristall kukun bulib, suvda va efirda deyarli 

erimaydi, 95% li spirtda kam eriydi, xloroformda kiyin eriydi. 225—230°S  xaroratda 

suyuklanadi. 

1,4-benzodiazepin gurux, preparatlar kimyoviy tuzilishi jixatidan bir-biriga yakin 

bulganlig i uchun ular chinligini aniklashda ba’zi umumiy reaksiya i , i | ) dan foydalaiishga imkon 

beradi. Masalan, ularni baravar mikdorda, kuruk xoldagi natriy gidroksid bilan bulgan 

aralashmasini  kizdirib parchalanilsa, ammiak ajralib chikadi. Uni. odatdagicha xididan yoki suv 

bilan xullangan kizil lakmus 

QOG


`

OZINI 


kuk rangga buyashi orkali bilinadi. Reaksiyani diazepam 

misolida kuyidagi tenglama buyicha ifodalash mumkin: 

 

 

Ushbu reaksiya buyicha nozepamni aniklashda probirka devorlarida yashil rangli 



DOR 

paydo buladi, xlozepidda esa yokimsiz izonitril x,idi keladi. 

1,4-  benzodiazepin kator dori moddalarining chinligi yana azobuyok xosil kiliSH 

reaksiyasi buyicha aniklanadi. 

Ammo diazepamga uxshash molekula tuzilishining bi-rinchi xolatidagi azot, 

urinbosarlar (SN

3

 va boshka) saklagan preparatlar azobuyok xosil kilmaydi. Ushbu reaksiyani 



amalga oshirishda avval preparatni xlorid kislota bilan kizdirish yordamida gidrolizlab, sungra uni 

natriy nitrit yordamida diazotirlanadi va keyinchalik fenol yoki aromatik amin xarakterdagi 

moddalar (rezorsin, r-naftol, N-  ( 1 - naftil)-etilendiamin va b.k.) bilan uzaro biriktirib, pushti 

rangli azobuyok xosil kilinadi. 




Pharmaceutical chemistry  

Autors:  Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T.  R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova 

 

396 


Reaksiya fenazepam misolida kuyidagi tenglama buyicha ifodalanadi: 

 

 



 

Rezorsin urniga nozepamni aniklashda r- naftol, xloze-pid va nitrozepamni animashda N -

( 1 -   naftil)-  etilendia-min gidroxlorid ishlatish tavsiya kilinadi. Ba’zi 1,4-  ben-zodiazepin gurux, 

preparatlar chinligini aniklashda ularning molekula tuzilishidagi xarakterli funksional guruxlar 

asosida xar kaysisiga xos ayrim reaksiyalardan foydalaniladi.  Masalan, nitrozepamni, undagi S

7

 



xola-tiga birikkan nitrogurux, asosida aniklash mumkin. U xam kupchilik nitroaromatik birikmalarga 

uxshash natriy gid-roksid eritmasi ta’sirida rangga kiradi. Nitrozepamning natriy gidroksid eritmasi 

ta’sirida sarik rangining tuk-lashib ketishi, uning psevdonitro tuzga utishi natijasidir. 

 

 



Nozepamning chinligini aniklashda xususiy reaksiya sifatida uning molekula 

tuzilishidagi amidokarbinol kismiga oid reaksiyadan foydalaniladi. Buning uchun preparatning 

spirtdagi eritmasini konsentrlangan fosfat kislota bilan isitilsa, preparatdagi amidokarbinol kismi 

gidrolizlanib, formaldegid ajratib chikaradi. Keyinchalik uning aralashmaga kushilgan rangsiz 




Pharmaceutical chemistry  

Autors:  Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T.  R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova 

 

397 


shaklidagi  fuksin sulfit kislotasini, binafsha rangli xinoid shaklidagi x.olatga utkazishi orkali 

biliыadi. Reaksiyani kuyidagi tenglama buyicha ifodalash mumkin: 

 

 

 



 

Fenazepamning xloroformdagi eritmasiga spirt va bir necha tomchi perxlorat kislotasining 

42% yoki 57% li suvdagi eritmasidan kushilsa, suyuklik yashilrok-sarik rangga buyaladi. U 254 

nm tulkin uzunligidagi ultrabinafsha nur okimida yashil ranglanib tovlanadi. 

Diazepamning  chinligi yupka katlamli xromatografik usul buyicha standart eritma bilan 

takkoslab aniklanadi. Bunda erituvchi sifatida benzol, etanol va ammiak eritmasidan (10:2:1 

nisbatida) iborat aralashma olinadi. Xromatogrammada xosil bulgan 

DORNI 


254 nm tulkin 

uzunligida ultrabinafsha nur okimida kuriladi va Rf kiymati aniklanadi. 

1,4-benzodiazepin gurux, preparatlar tarkibidagi organik birikkan xlor va bromni 

(fenazepam) Belshteyin usuli buyicha   aniklanadi.   Bunda   mis   simchasi   ustiga   olingan preparat 

kristalini alangaga tutilsa, uning rangsiz  kismini yashil rangga buyaydi. Bu misning galogen 

bilan 


uchuvchan tuz x,osil kylishiga asoslangan. 


Pharmaceutical chemistry  

Autors:  Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T.  R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova 

 

398 


Preparyatlar tarkibidagi galogenlarni kislorod atmos-ferasida kuydirish usuli buyicha xam 

aniklanadi. Bunda preparatni kuydiriladigan kolbaga yutuvchi suyuklik sifa-tida 6% li vodorod 

peroksid eritmasi solinadi. Kuydirish jarayoni tamom bulgach, yutuvchi suyuklik tarkibidagi xlor va 

brom ionlarini odatdagi reaksiyalar yordamida aniklanadi. 

1,4-benzodiazepin guruh  preparatlarining chinligini yana spektrofotometrik usul buyicha 

xam aniklash mumkin. Masalan, nitrozepamning 1 mol/l vodorod xlorid kislota eritmasining metanol 

bilan bulgan (1:9) aralashmasidagi 0,0005% li eritmasi 230 dan 350 nm tulkin uzunligi sox,asida 

maksimum nur yutishi 280 nm buladi, xlozepidning xloroformdagi 0,0001% li eritmasining 325 nm 

tulkin  uzunligidagi maksimum nur yutishi kursatkichi 0,380—  0,480 ga teng. Nozepamning 

spirtdagi eritmasining maksimum nur yutishini 229 va 318 nm tulkin uzunligi soxasida, fenazepamni 

xloroformdagi eritmasini esa 320 nm tulkin uzunligida aniklanadi. 

1,4-benzodiazepin gurux preparatlarning mikdori suv-siz muxitda kislota-asos titrlash usuli 

buyicha aniklanadi. Bunda xlozepidni aniklashda erituvchi sifatida suvsiz sirka  kislota va sirka 

angidridi aralashmasi, nozepamni aniklashda sirka angidridi ishtirokida chumoli kislotasi, 

fenazepamni xloroform va sirka angidrid aralashmasi, nitrozepamni aniklashda esa sirka angidridi 

olinadi.  Kristallik binafsha indikatori ishtirokida  perxlorat  kislotasining 0,1  mol/l eritmasi bilan 

titrlanadi. 

Reaksiyani nitrozepam misolida kuyidagicha ifodalash mumkin: 

 

 

 



 


Pharmaceutical chemistry  

Autors:  Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T.  R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova 

 

399 


 

1,4-  benzodiazepin kator dori moddalarining mikdorini aniklashda spektrofotometrik 

usuldan xam keng foydalani-ladi. Masalan, diazepamning 0,5% li sulfat kislota saklagan 

metanoldagi eritmasini 284 nm tulkin uzunlikda, nitrozepamning vodorod xlorid kislota bilan 

metanol  aralashmasidagi eritmasini 280 nm tulkin uzunligida, fenazepamning xloroformdagi 

eritmasini 320 nm tulkin uzunligida optik zichligini ulchab mikdori aniklanadi. 

1,4-benzodiazepin kator dori moddalarining muxim farmakologik kursatkichlaridan biri, 

ularning kurkuv, xayajonlanish, titrok tutish kabi xolatlarni tuxtatishida-dir. Ular nerv 

kasalliklarida, psixopatii xolatlarda va uning natijasida kelib chikadigan xayajonlanish, serjaxl-lik 

va razablanuvchanlik, emotsional charchash va boshka xolatlarda ishlatiladi. 

1,4-benzodiazepinning dori sifatida kullanadigan preparatlari kimyoviy tuzilishlari bilan 

bir-biriga  uxshash bulsada, ularning ba’zi kasalliklarda ta’sir kuchi xar xildir. Masalan, 

nitrozepamda yukorida kursatilgan xususiyatlardan tashkari, unda uxlatuvchi ta’sir birmuncha 

kuchli aks etgan. SHuning uchun xam uni asab buzilishi natijasida kelib chikadigan uykusizlikda 

tavsiya kilinadi. Xlozepidni tashvishlanish, xayajonlanish, betokatlik (be-zovtalanish), uykusizlik 

va boshka nevrotik xollarda, shuningdek miozit, artrit, ekzema va boshka teri kasalliklarida 

kullanadi. Odatda uni 0,005—0,01 g dan ichiriladi. Preparat sarik kobik bilan koplangan 

tabletkalarda 0,005 g dan chikariladi. 

Diazepamning farmakologik ta’siri va ishlatilishi xlozepidga uxshashdir. Ammo ba’zi 

kasalliklarda birmuncha kichik dozada bulsada faol ta’sir kursatadi. Uni 0,005 g dan tabletkalarda 

va 0,5% li eritma xolida 2 ml dan ampulalarda chikariladi. 

Nozepam xlozepid va sibazonga nisbatan kam toksikli-gi bilan farklanadi. Uni 

tabletkalarda 0,01 g dan chikariladi. 

Fenazepam kuchli trankvilizator ta’sirga ega. U shu xossasi bilan boshka 

trankvilizatorlardan birmuncha ustun turadi. Fenazepam yana titrokka karshi va uxlatuvchi ta’sir 

kursatadi. Uni tabletkalarda 0,0005—0,001 g va 0,0025 g dan chikariladi. 

1,4- benzodiazepin gurux, preparatlarni yorurlik tushmaydigan 

QORONG


`

va quruq joylarda, 



«B» ro`yxati buyicha saklanadi. 

 

 



 


Pharmaceutical chemistry  

Autors:  Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T.  R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova 

 

400 


 


Download 14,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   610




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish