Farmakologiya

MIKROBLAR, VIRUSLAR VA PARAZIÒLARGA
QARSHI DORI VOSIÒALARI
Ma’lumki, mikroorganizmlar tabiatda keng tarqalgan
bo‘lib, ular shartli ravishda kasallik keltirib chiqarmaydigan
(saprofitlar) va kasallik keltirib chiqaradigan (patogen)
guruhlarga bo‘linadi. Patogen mikroorganizmlar odam
organizmiga tushganida ma’lum sharoitda ko‘payib, turli
kasalliklarga sabab bo‘ladi. Bular orasida yuqumli kasalliklar
(sil, zaxm, qorin tifi va boshqalar) alohida o‘rin tutadi.
Bunday kasalliklarga chalingan bemorlarga davo ko‘rsatishda
va kasallikning oldini olishda antibakterial — mikroblarga qarshi
dori vositalarining ahamiyati katta. Ularning mikroblarga
ko‘rsatadigan ta’siri, asosan, 2 xilda namoyon bo‘ladi: bak-
teriostatik ta’sir va bakteriotsid  ta’sir. Bakteriostatik ta’sir degan-
da preparatning mikroorganizmlar o‘sishini to‘xtatib qo‘yish
xususiyati tushunilsa, bakteriotsid (sido — «o‘ldirilgan» so‘zini
anglatadi) ta’sir deyilganda esa, o‘sha preparatning mikroblarni
halok etish xususiyati tushuniladi. Antibakterial preparatlar
konsentratsiyasi, dozasi yoki miqdoriga qarab ham bakteriostatik
(kichik dozada), ham bakteriotsid (katta dozada) ta’sir ko‘r-
satishi mumkin.
Mikroblarga qarshi ta’sir etadigan preparatlar ko‘p-
chilikni tashkil etadi. Ular qo‘llanilishi va ta’sir etishi bo‘yi-
cha kimyoterapevtik, antiseptik va dezinfeksiyalovchi guruh-
larga bo‘linadi.