Farmakologiya

Adrenomimetiklarning qiyosiy tavsifi
Farmakologik
xususiyatlari
Adrenalin
Noradre-
nalin
Efedrin
Izadrin
MNSga  ta’siri
Yurak urishiga
ta’siri
Qon tomir-
lariga  ta’siri
Qon bosimiga
ta’siri
Bronxlarga
ta’siri
Qondagi glu-
koza  miq-
doriga  ta’siri
Uglevod
almashinuviga
ta’siri
—
Tezlashti-
radi
Ko‘pchiligini
toraytiradi
Ko‘taradi
Kengaytiradi
Oshiradi
Tezlashti-
radi
—
Deyarli yo‘q
Toraytiradi
Ko‘proq
 ko‘taradi
—
—
—
Qisman
qo‘zg‘atadi
Tezlashti-
radi
Ko‘pchiligini
toraytiradi
Ko‘taradi
Kengayti-
radi
Oshiradi
Tezlashti-
radi
—
Tezlashti-
radi
Ayrimlarini
kengaytiradi
Qisman
tushiradi
Ko‘proq
kengaytiradi
Oshiradi
Tezlashti-
radi

---

112
Adrenoblokatorlar
Ularning asosiy farmakologik xossasi - va -adrenoretsep-
torlarni to‘sib, simpatik nerv oxiridan imðulslarning to‘qima
va a’zolarga nisbatan simpatik nerv ta’sirini bartaraf etishdan
iborat.
Bu guruhga kiruvchi preparatlar adrenomimetiklarning
antagonisti bo‘lgani uchun qarama-qarshi effektlarni keltirib
chiqaradi. Adrenoblokatorlar tanaga yuborilganidan so‘ng
adrenoretseptorlarga o‘tirib olib, mediatorlar (noradrenalin va
adrenalin)ni adrenoretseptorga ta’sir qilishiga yo‘l qo‘ymaydi.
Natijada postsinaptik pardaning depolarizatsiyasi—qutbsizlanishi
bo‘lmaydi, nerv impulsining a’zoga o‘tishi esa to‘xtaydi.
Adrenoblokatorlar ta’sir etadigan adrenoretseptorlarning
turiga qarab  va -adrenoblokatorlarga bo‘linadi -adrenobloka-
torlar tanlab adrenoretseptorlarni to‘sib, organlarga impuls
o‘tishini to‘xtatadi. Shu sababli ular -adrenoretseptorlarli
a’zolar (teri, shilliq parda va qorin bo‘shlig‘ida joylashgan
a’zolarning qon tomirlari, ko‘z rangdor pardasining radial
mushagi) faoliyatini o‘zgartira oladi. -adrenoblokatorlar nor-
adrenalinga nisbatan adrenalinning ta’sirini ko‘proq yo‘qotadi.
Noradrenalinning ta’sirini esa adrenoblokatorlarning kattaroq
dozasi bartaraf etadi. Shu sababli, a’zolar qon tomirlarining
simpatik nerv mediatori noradrenalin orqali boshqarilgani
uchun adrenoblokatorlarning farmakologik ta’siri uncha
bo‘lmaydi. Lekin qondagi adrenalinning ushbu qon tomirlarini
qisqartiruvchi ta’siri butunlay bartaraf etiladi.
-adrenoblokatorlarga qoramig‘ alkaloidlarining unumlari
(digidroergotoksin va digidroergotamin) hamda sintetik
preparatlar: fentolamin, tropafen, pirroksan kiradi.