Farmakologiya

M va N-xolinomimetiklar
Ularga asetilxolin va karbaxolin preparatlari kiradi.
Asetilxolin M va N- xolinoretseptorlarga bevosita qo‘zg‘a-
tuvchi ta’sir etadi. M- xolinomimetik ta’siri ustunroq: bradikar-
diya, tomirlarning kengayishi, bronxlar va hazm a’zolari
mushaklarining qisqarishi, bezlar sekretsiyasining oshishi va
h.k. M-xolinoretseptorlar to‘sib qo‘yilganda (atropin bilan) N-
xolinomimetik ta’sirni kuzatish mumkin. Asetilxolin tibbiyot

---

79
amaliyotida ta’siri qisqa muddatli bo‘lgani uchun kam ishlatiladi.
Chunki uni xolinesteraza fermenti parchalaydi. Eksperimental
farmakologiya va fiziologiyada ko‘proq qo‘llaniladi.
Karbaxolin. Xolinesteraza fermenti ta’sirida ancha sekin
parchalanadi. Shuning uchun ta’siri uzoqroq cho‘ziladi. Glau-
koma kasalligida, taxikardiyada, ichak va siydik qopi atoniyasida
(tonusining bo‘shashishi) beriladi. Ateroskleroz, tutqanoq,
homiladorlikda, bronxial astmada tavsiya etilmaydi.
Asetilxolin  (Acethylcholinum) gigroskopik kristall oq modda.
Ampulalarda 0,1 va 0,2 g dan quruq holda chiqariladi. Òeri
ostiga, mushaklar orasiga (2—5 ml) yuboriladi.
Preparatlar.
K a r b a x o l i n   (Carbacholinum). Kukun, 0,0005—0,01 g
dan 2—3 marta ichish uchun beriladi. 0,01%—0,025—1 ml
dan teri ostiga va mushaklar orasiga yuboriladi. 0,5—1% li
eritmasi 2—3 tomchidan 2—6 marta ko‘zga tomiziladi.