Farmakologiya

Balg‘am ko‘chiruvchi vositalar
Òa’sir mexanizmiga ko‘ra ularning quyidagi guruhlari farq-
lanadi:
—  balg‘am ko‘chiruvchi vositalar — termopsis o‘ti,
gulxayri ildizi, qizilmiya ildizi, mukaltin, glitsirram, andiz,
botqoq ledumi, katta tog‘jambil, pektussin, terpingidrat, natriy
benzoat, likorin gidroxlorid;
—  mukolitiklar — asetilsistein, karbosistein, bromgeksin,
ambroksol, triðsin;

---

202
—  surfaktantlar — kurosurf, ekzosurf.
Ma’lumki, balg‘amning chiqib ketishi bronxlardagi silliq
mushaklarning sekinlik bilan to‘lqinsimon qisqarib turishiga va
kiðriksimon epiteliyning tomoq tomoniga qarab harakatlanishiga
bog‘liq. Bundan tashqari, bronxlarning shilliq qavatidagi
shilimshiq ishlab chiqaruvchi bezlar faoliyati ham ahamiyat-
lidir.
Balg‘am ko‘chiradigan dorilarga me’da shilliq qavatining
retseptorlarini ta’sirlab, bronxial bezlar sekretsiyasini kuchay-
tiradigan, harakatlanuvchi epiteliy faolligini zo‘raytiradigan va
buning natijasida balg‘amni suyultirib, chiqib ketishini
osonlashtiradigan preparatlar kiradi. Bunday ta’sir, asosan,
qustiruvchi vositalarning kichik dozasiga xosdir. Ular ko‘pincha
bilvosita ta’sir etadigan preparatlar deb ham yuritiladi. Nafas
yo‘llarining yallig‘lanishida va boshqa xastaliklarda ushbu dori
vositalari balg‘am ko‘chishini yengillashtirib, yo‘talni yum-
shatadi. Yallig‘lanishni kamaytiradi. Shu bilan kasallikning
kechishiga ijobiy ta’sir qiladi. Balg‘am ko‘chiradigan bunday
vositalarga turli-tuman, ko‘proq o‘simliklardan tayyorlangan
preparatlar kiradi.
Bevosita ta’sir etadigan balg‘am ko‘chiruvchi preparatlarga