1. Sog‘liqni saqlash bo‘yicha xalqaro huquqiy me’yorlar.
Hozirgi kunda amaldagi sog‘liqni saqlash bo‘yicha xalqaro huquqiy me’yorlar Ikkinchi jahon urushidan so‘ng Birlashgan Millatlar tashkiloti (BMT) tomonidan qabul qilingan bir qator xalqaro huquqiy aktlarga asoslanadi. Shulardan 1948 yil 10 dekabrda BMTning Bosh assambleyasida qabul qilingan Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi jahon urushi davrida vaxshiylik, inson huquqlarini poymol qilish va mensimaslikka javoban ishlab chiqilgan. Deklaratsiyada insonning xayotga, erkinlikka, shaxsiy daxlsizlikka va boshqa bir qator shu kabi “tabiiy” huquqlarga ega ekanligi ta’kidlanadi. Jumladan, Deklaratsiyaning 25-moddasida, xar bir odam o‘zining va o‘z oilasining sog‘lig‘i va farovonligini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan va o‘z ichiga ovqatlanish, kiyinish, yashash joyi, tibbiy va ijtimoiy xizmatlarni olgan hayot darajasida yashash huquqiga ega ekanligi belgilangan. SHuningdek, onalik va go‘daklik alohida parvarish va himoya uchun huquq berishi belgilangan.
Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) (World Health Organization, WHO)
Hukumatlararo kelishuvlar asosida tashkil etilgan BMTning ixtisoslashtirilgan tashkiloti. JSST 1946 yilda BMT Bosh assambleyasi qaroriga binoan tashkil etilgan. 2014 yil yarmi holatiga ko‘ra JSST tarkibiga 194 davlat kirgan. JSTning bosh organi Butunjahon sog‘liqni saqlash assambleyasi hisoblanib, uning rezolyusiyalari bilan JSSTning asosiy hujjatlari qabul qilinadi. Hozirgi kunga kelib, JSSTning vazifalariga quyidagilar kiradi: salomatlik uchun favqulotda ahamiyatga ega bo‘lgan masalalarda tashkilotning etakchiligini ta’minlash va ularni echish uchun davlatlararo sheriklik munosabatlarini yo‘lga qo‘yish; ilmiy tadqiqotlar sohasida kun tartibini ishlab chiqish, qimmatli bilimlar olish va tarqatishni rag‘batlantirish; sog‘liqni saqlash sohasida me’yorlar va standartlarni o‘rnatish va ularga rioya etilishiga ko‘maklashish va nazorat qilish; sog‘liqni saqlash sohasida siyosatni amalga oshirishga bo‘lgan yondashuvlarni aniq sharoitlardan kelib chiqqan holda tahlil qilish, jumladan etika masalalarini echish; texnik ko‘makni ta’minlash, ijobiy o‘zgarishlarni faollashtirish va mazkur o‘zgarishlar olib keluvchi tegishli dasturlarni amalga oshirish; sog‘liqni saqlash sohasida vaziyatni nazorat qilish va uning o‘zgarish dinamikasini baholash.
“Sog‘liqni saqlash soxasining ijtimoiy yo‘nalishi va axamiyati jamoa va davlatning e’tibor markazida turadi.Sog‘liqni saqlashni moliyalashtirish mamlakatning iqtisodiy rivojlanish darajasiga bog‘liq.Masalan: AQSH va Meksikada bu holat yuqori darajada.”
Do'stlaringiz bilan baham: |