Фармацевтика таълим ва тадқИҚот институти “тасдиқлайман”

6. Farmatsevtika bozorini tartibga solishning qoidalari va asosiy yo‘nalishlari, tartibga soluvchi talablarni birxillashtirish jarayonlari

Davlatning zamonaviy bozor iqtisodiyoti ishtirokchisi sifatida asosiy vazifasi bozorni davlat tomonidan tartibga solish bo‘lib, u quyidagilarga ta’sir qilishni o‘z ichiga oladi:

resurslar va daromadlarni taqsimlash,
iqtisodiy rivojlanish sur’ati va darajasi,
tashqi iqtisodiy faoliyatni qo‘llab-quvvatlash,
ekologik muammolarni hal etish,
ijtimoiy barqarorlik va ijtimoiy taraqqiyotni ta’minlash.
Umumjahon miqyosida, inson huquq va erkinliklari kafolatinita’minlash va iqtisodiy rivojlanishni ijtimoiy yo‘naltirishdan iborat bo‘lgan davlat tartibga solishningijtimoiy vazifasi tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Farmatsevtika bozorida samarali, xavfsiz va yuqori sifatli dori vositalarining muomalasini ta’minlash quyidagi tartibga solishning asosiy yo‘nalishlarini o‘z ichiga oladi:
odamlar va hayvonlarda dori vositalari tadqiqotlari o‘tkazilishini nazorat qilish;
dori vositalarini ro‘yxatdan o‘tkazish (bozorga kirish, tibbiyotda qo‘llash uchun ruxsatnoma);
farmatsevtik nazorat (xavfsizlik monitoringi);
dori vositalari sifatini nazorat qilish;
ishlab chiqarishni litsenziyalash va nazorat qilish;
dori vositalari ulgurji va chakana savdosi (farmatsevtika faoliyati)ni litsenziyalash va nazorat qilish;
tibbiyot va farmatsevtika xodimlarini – mutaxassislarni sertifikatlash va litsenziyalash;
dori preparatlarini tayinlash va berish qoidalari;
reklama va sotuvlarni tashkil etish sohasini tartibga solish.
Dori vositalarini ro‘yxatga olish - bu dori vositasi samaradorligi, xavfsizligi va sifatini tasdiqlash va uni muayyan mamlakat (ba’zi hollarda mamlakatlar ittifoqi) doirasida tibbiyotda qo‘llash uchun ruxsat berish (bozorga kiritish) jarayoni.
Preparatning samaradorligi - uning ijobiy davolash va profilaktika ta’sir ko‘rsatish va undan tibbiy qo‘llanish maqsadlariga erishish qobiliyatidir.
Preparatning xavfsizligi - dori vositasining nisbiy xususiyati bo‘lib, ko‘rsatkichlari aniq bo‘lgan kasallikni davolashda uning qo‘llanilishidan olingan foyda va bemorning salomatligiga zarar etkazish xavfi nisbatiga asoslangan.
Dori vositasi sifati - an’anaviy ravishda preparatning farmatsevtik xususiyatlarini farmakopeya standartlari va boshqa me’yoriy hujjatlar talablariga muvofiqligini anglatadi. SHu bilan birga, dori vositasini iste’mol qilishning yakuniy maqsadlari nuqtai nazaridan, ularning sifati deganda, ularning ko‘rsatmalar bo‘yicha qo‘llanilish imkoniyatini, ularning bemorlar, mutaxassislar, nazorat organlari (shu jumladan, ro‘yxatga olish shartlariga rioya qilish) va soliq to‘lovchilar xohish-istaklari va talablariga mos kelishini anglatadi.