Farhod va shirin

Farg’ona Davlat Universiteti Filologiya fakulteti o’zbek tili yo’nalishi 20.97”A”guruh talabasi Shahzoda Yusupovaning Navoiyshunoslik fanidan tayyorlagan
Mustaqil ishi
Mavzu: “FARHOD VA SHIRIN”dostonida ishq talqinlari
Reja:
”FARHOD VA SHIRIN” dostonining yaratilish tarixi
“FARHOD VA SHIRIN”dostonini syujeti,kompozitsion tuzilishi
“FARHOD VA SHIRIN”dostonida ishq talqinlari
1.
2.
3.
“Farhod va Shirin”-turkiy xalqlar adabiyotlarida an’anaviy mazmunga ega bo’lgan va bir necha ijodkorlar tomonidan qalamga olingan ishqiy qissa va dostonlardan birining nomi.
Shirin va Farhod fors-tojik adabiyotlarida X-XI asrlardan boshlab Abulqosim Firdavsiyning”Shohnoma”,Nizomiy Ganjaviyning”Xusrav va Shirin”,Dehlaviyning”Shirin va Xusrav”,o’zbek shoiri Qutbning “Xusrav va Shirin”dostonlarida eng fidoyi oshiq va ma’shuqalar sifatida tasvirlangan.Alisher Navoiy Sharqda bu an’anaviy ishqiy qissani qayta ishlab,uni yangidan shakllantirgan,Farhod va Shirinni dostonning bosh qahramonlari sifatida tasvirlagan va unga “Farhod va Shirin”deb nom qo’ygan.Alisher Navoiy “Farhod va Shirin”dostonini 1484-yili yozib tugatgan.
“Farhod vaShirin”sarguzashtlarining boshlanishiga sabab bo’lgan epizod-Farhodning oynada Shirinni ko’rib,sevib qolishi tasviridir.Shu sababli bu epizod asar syujetining,Farhod sarguzashtlarining bosh syujeti hisoblanadi.Doston syujetining kulminatsiyadi esa Xusrav bilan Farhod o’rtasida bo’lib o’tgan dialogdir.Farhodning insoniy fazilatlari,shoirning insonparvarlik qarashlari,doston g’oyasi shu dialogda o’zining mukammal ifodasini topgan.Doston syujetining yechimi Farhod bilan Shirinning o’limidir.
“Farhod va Shirin”dostonida ifodalangan ishq-muhabbatni uzoq vaqt odatiy,ya’ni avom ishqi sifatida talqin va tavsif qilib kelindi.Holbuki,Farhod va Shirin sevgi-muhabbati iztirobini avom ishqi talabi asosida talqin etilsaz Farhodning to’rt manzilda uchragan to’siqlarni yengib o’tishi tushunarsiz bo’lib qoladi Navoi ta’rifiga ko’ra,ko’zguda aks etgan dasht oddiy dasht emas,balki ishq dashti.Unda dardli sevgi ko’katidan boshqa narsa ko’rinmaydi.Navoiy dostonda majoziy ishq talqinida haqiqiy mahbubga yetishda oshiq qalbi kuyish va o’rtanish orqali qay tarzda poklanishini ko’rsatadi.