Farg’ona Profayling Maktabining electron kutubxonasi

Galler, 
Proxazka
). Buning natijasida psixika miya funksiyasi ekanligi haqidagi 
ta'limot vujudga keldi. Ingliz tadqiqotchisi 
Charlz Bell
va fransuz 
Fransua 
Majandi 
tomonidan yoyiluvchi va harakat nervlari o’rtasidagi tafovut ochib 
berildi. Uning negizida psixologiya fanida reflektor yoyi degan yangi 
tushuncha paydo bo’ldi. Bularning natijasida ixtiyoriy (ongli) va ixtiyorsiz 
(ongsiz) reflektor turlari kashf qilindi.
Yuqoridagi ilmiy kashfiyotlar ta'sirida rus olimi 
I.M.Sechenovning
(18961934) 
reflektor nazariyasi ruyobga chiqdi va ushbu nazariya psixologiya fanining 
fiziologik asoslari, mexanizmlari bosh miya reflekslarining o’ziga xos xususiyatlari 
tabiatini ochib berish imkoniyatini yaratadi.
Aytish kerakki, psixologiya fani borasidagi tadqiqotlar, kashfiyotlar shu bilan tugab 
qolmasdan, balki bu boradagi ishlar yanada kuchaytirilib samarali natijalarga 
erishilmoqda.
Miya va psixika
Psixika 
yuksak darajada tashkil topgan materiyaning alohida xossasi bo’lib, u 
ob'ektiv olamni alohida bir tarzda aks ettiradi. Yuksak darajada tashkil topgan 
materiya deganda biz miyani tushunamiz. Demak inson va hayvonlar psixikasining 
moddiy asosini markaziy nerv sistemasining eng yuksak qismi bo’lmish bosh miya 
tashkil etadi. Ammo insonlar miyasi hayvonlar miyasiga qaraganda qancha 
murakkabroq tuzilgan bo’ladi. Odam miyasi hajmi jihatidan ham katta. Agar 
maymun miyasining og’irligi 400-500 g bo’lsa, odam miyasining og’irligi o’rta 
hisobda 1400 g dir.
Miya funksiyasi organizm hayotida shunchalik murakkabki, buni biz miya butun 
gavda og’irligining 2 foizini tashkil qilishidan va organizmga kiradigan kislorodning 
18 foizidan ortiqrog’ini ishlashidan ham ko’rishimiz mumkin. Hayvon 
taraqqiyotining qanchalik yuqoriroq bosqichida tursa, uning tanasiga nisbatan 
miyasi shunchalik og’irroq bo’lib boraveradi.
Miyaning tanaga bo’lgan nisbati: Kit miyasining tanasiga nisbati 
, fil 
miyasining tanasiga nisbati 
, maymun miyasining tanasiga nisbati 
,
Odam miyasining tanasiga nisbati 
.
Ayniqsa, bosh miya katta yarim sharlari kishi organizmi hayotida muhim 
ahamiyatga ega. Odamda o’rtacha 14-15 milliard neyrondan iborat. Eng muhim rolni 

---