Farg`ona politexnika instituti



Download 3,3 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/295
Sana31.12.2021
Hajmi3,3 Mb.
#198375
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   295
Bog'liq
MARUZA MATIN

                                        Mavzu-10    TRANSPORT    VOSITALARIDA    IShLATILADIGON  
MOYLASh  MATERIALLARI,     
Moylash    materiallarning        asosiy    vazifasi    ishkalanishni    kamaytirish    va  yeyilish    tezligini  
sekinlatishdan  iborat.                    Ishkalanishni  2  turi  sirpanib   va   dumalab  ishkalanishlar  
buladi.    Mashina        va  mexanizmlarda    uzaro    ishkalanadigon      juftlarni    moylash    uchun   
moylash      materiallaridan    foydalaniladi.  .Moylarga    kuyiladigon    umumiy    talablar:      -  xar  
kanday      moy    ishkalanuvchi    sirtlarning    turli    rejimlarida    ishonchli    ishlashni    taьminlovchi   
kovushkoklikka    xamda  ishkalanuvchi    kismlarning  yeyilishini    sekinlattish    uchun    yaxshi  


moylash  xossalariga  ega  bulishi  lozim;-       - barcha  moylash materiallari sirtlarni  korrozion  
yemirilish va  zanglashdan  saklashlari  kerak; 
-moylar  oksilanmasligi, yukori  xaroratlari  kirindilar  xosil bulishiga  tuskinlik  kilishi  zarur; 
-kishda  manfiy  xaroratda  dvigatelning oson  yurgizib  yuborilishini  va ishkalanuvchi sirtlarga  
moy  tez  yetib   borishini  taьminlash  zarur; 
Yukori  xaroratda  puxta  moy  pardasining  xosil  bulishini taьminlash  lozim. 
Moylash  materiallari  suyuk  moylar  va plastik  moylarga  bulinadi. Moylash  mate-riallarning  
xar ikkala  turi  xam  mineral  va  organik  bulishi  mumkin. 
Mineral  moylarning  asosiy  kismi 90%  dan ortigi   neftni  kayta  ishlab  olinadi. 
Usimlik  va  xayvonot  maxsulotlarinidan  olinadigon  moylar organik  moylar  deyladi. Organik  
moylar  sof  xolda  kam  ishlatiladi, ular yukori  sifatli  plastik  moylar  tayyerlashda ishlatiladi. 
Moylarning      sifatini    yaxshilash    uchun,  ekspluatatsion    xossalarini  keskin    oshirish    uchun, 
ularga  15-18% gacha  mikdorda  prisadkalar  kushiladi. Dvigatelni ishonchli  va  uzok muddat 
ishlashi   uchun    moylarga  kuyidagi  prisadkalar   kushiladi           :1)Kovushkoklik   xossalarini  
yaxshilash  uchun  3% atrofida kovushkok  prisadkalar,; 
2) Kishki  moylarning  kotish  xaroratini  kamaytirish  uchun  1% mikdorida  depressorlar   deb  
ataluvchi  modda  kushiladi. 
Ular  moyning  kotish  xaroratini  pasaytirish  uchun  ishlatiladi, transmissiya  moylari    kotish   
xaroratini  pasaytirish  uchun ishlatiladi, transmissiya  moylari  uchun buning axamiyati  katta. 
3)Dvigatelning kizigan  detallarida lak,kurum, chukindilar , xosil  bulishini  kamaytirish, porshen 
xalkalari  kuyishining oldini olish  uchun  3-10%  gacha yuvish prisadkalari  kushiladi.Yuvuvchi  
moddalar    tarkibidagi    ishkor    yenilgining    yenishidan    xosil    bulgan      kislotalarni  
neytrallashtiradi. 
Ular    moydagi      kattik    moddalarni    mayda    suspenziya    xolida    ushlab    turadi  va    ularning  
metallarga   yepishib   kolishiga  yul  kuymaydi, 
4)Moylarning  oksidlanishining oldini olish uchun antioksidlovchilar  kushiladi.Oksidlanish  eng  
zararli  jarayen  xisoblanadi. 
5)Yeyilishga    karshi    kushilmalar-  metaldan    yasalgan    juft    kismlarning  uzaro  ishkalanadigan  
yuzalarida    moy    pardasini  xosil  kilib    yeki    kuruk  ishkalanish  koeffitsiyentini    pasaytirib  
ularning yeyilishini  kamaytiradi; 
6)Yulinishiga    karshi    kushilmalar-  bir    xil    metaldan  tayyerlangan    kismlar  ,bir    jinsli 
yuzalarning  solishtirma  yuk  juda katta bulganda   bir-biriga bevosita tegishtining  oldini  oladi. 
 
7)Zanglashga   karshi  prisadkalar. Motor   moyiga  kushiladigan    zangga  karshi  suyukliklar  
moyni  emas, metall  yuzalorni zangdan ximoyalaydi.  Ular metall  kismlar sirtida  pishik  moy  
pardasi  xostil  kiladi ,  buladigon  kislotalar,  moy  tarkibida 
Buladigan  kislotalar  suv  ana  shu  parda tufayli  metall yuzaga  tegmaydi 
8)  Kupiklashishga    karshi    suyuklik    moyning  kupiklanishiga    yul    kuymaydi.  Bu  suyukliklar 
moylarda  eritmaydi. Kupikka  karshi  suyuklikning  taьsiri  shundan  iboratki. silikonli  suyuklik 
zarralari  moydagi  xavo pufakchalarini  yerib  yuboradi. 
Motor    moyning    xossalarini    yaxshilash    maksadida    unga    tarkibida    rux,  xlor,oltingugurt, 
kalьtsiy  ,.  Bariy,  natriy    fosfor    yod   tsikli    uglevaodorodlar    bulgan    xilma-xil    anorganik    va 
organik moddalar  kushiladi. Prisadkalar  mumkin  kadar  samarali  bulishlari  kerak.Ular  moyda 
batamom  erib  ketmasligi, dvigatelning  moy  tozalash  kurilmalarida filьtrlanmasligi  lozim. 
Texnikada qo`llaniladigan moylar quyidagi talabalarga javob berish  lozim: 
1.  Temperatura-yopishqoqligi- bu xususiyat dvigatellarni past temperaturada oson ishga 
tushirishni ta’mnlash kerak. 
2.  Ob’yektiv har xil rejimda moylangan detallarni ishlashini ta’minlash. 
3.  Antiokislitelь chidamligi, ish vaqtida moylarni kimьyoviy tarkibi o`zgarmasligi. 
4.  Qizdirilgan moylangan  detallarda qatlamlar bo`lmasligini ta’minlash. 
5.  Konstruktsion  (moylarda)  va  rangli  metallarni  moylar  korroziyadan  saqlash 
xususiyatiga ega bo`lish. 


6.  Metallarni mashina to`xtab turganda vaqtidan korroziyadan saqash, xususiyatiga ega , 
atrof muxitga zararsiz bo`lishi lozim. 
 
Motor moylari va ularning eksplutatsion xosslari. 
Dvigatellarni ish qobilyatini ta’minlash uchun detallarni o`z vaqtida moylab turish  lozim. 
Asosiy  moylanadigan  detallar  guruxi  bu:  krivoship-shatun  tizim,  tsilindr-porshenь,  gaz 
taqsimlash tizim va boshqalar. Moylash tizimiga quyidagilar kiradi: moy saqlaydigan idish, moy 
o`tkazadigan    tizim,  moy  nasoslar,  moy  fil’trlar.  Moylash  tizimiga  karter  ham  kiradi.  Moylash 
moyni detallarga chizish, majburiy va aralash usulga bo`linadi. Ichki yonar dvigatellarda asosiy 
usul  aralash  moylash  qo`llaniladi:  padshipniklar  gaztaqsimlash  tizim  majburiy  usul  bilan,  moy 
chizish  usul  porsheni  va  tsilindrlar  sirtini  moylashda  qo`llaniladi.  Kema  dizellarda-ishchi 
tsilindrlarni  maxsus  teshiklar  yordamida  moylanadi.  Ikki  yukli  karbyuratorli  dvigatellarda 
moylash  sistema  boshqacha,  bu  dvigatellarda  yoqilg`i  ichiga  moy  qo`shiladi  1:20-1:50  moy: 
yoqilg`i. 
Gazlarni temperaturasi  yonish kamerasida 2500
0
  S gacha, karterga o`tib ketgan gazlarni 
temper,  150-450
0
S  yetadi  tsilindr  –porshen’li  tizimda  porshen’da  1ni  kanavkasi  tamperaturasi  
270-280
0
Sgacha  ko`tariladi.  Karterdagi  moyni  temperaturasi  50-100
0
S  gacha  ko`tariladi.  Moy 
dvigatelni  har  xil  xarakatda  yaxshi  ishlashini  ta’minlashi  lozim.  Yozda  T=45
0
C,  qishda  45
0S
-
35
0
S. Moylar dvigatellarni tsilindr-porshen’ guruxlarini ta’minlash kerak. 
Issiqlikni  dvigatelni  detallari  atrof-muxitga  moylar  yetarli  darajada  uzatish  qobilyatiga 
ega bo`lishi lozim. 
detallar orasida, ham yoqilg`i sarfi kamayadi. 
Motor moylarini  yopishqoqli  xususiyati o`zgarib  turadi. Shimoliy rayonlarida dvigatelni 
ishga  tushirishda  moyni  yopishqoqligi  past  bo`lishi  lozim.  Yuqori  temperaturada  ishlaydigan 
dvigatellarda  moyni  yopishqoqligi  yuqori  bo`lishi  lozim.  Shuning  uchun  qishda  ishlatiladigan 
moyni yopishqoqligi past, yozda ishlatiladigan moyniki yuqori.  
 
 

Download 3,3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   295




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish