Farg`ona Politexnika instituti Mexanika-mashinasozlik fakulteti 30-20 tmj yo`nalishi talabalari Ne`matillayeva Dilfuza va Ne`matov Dilmurodjonlarning “kimyo” fanida tayyorlagan Taqdimot loyihalari

Karrali nisbatlar qonuni

• Karrali nisbatlar qonuni -kimyoning asosiy qonunlaridan biri. Ikki element oʻzaro birikib, bir birikma hosil qilsa, bu birikmalardagi bir necha elementning massa miqdoriga toʻgʻri keladigan ikkinchi element miqdori oʻzaro oddiy karrali sonlar nisbatida boʻladi; mas, metan (SN4) tarkibida 75% uglerod va 25% vodorod boʻlib, unda 1 massa qism vodorodga 3 massa qism uglerod toʻgʻri keladi, yaʼni 3:1. Etilen (S2N4) tarkibida esa 85,71% uglerod va 14,29% vodorod bor; bu moddada 1 massa qism vodorodga 6 massa qism uglerod toʻgʻri keladi, yaʼni 6:1. Demak, bu birikmalardagi uglerod miqdorining vodorod miqdoriga nisbati 3:6 yoki 1:2 ga toʻgʻri keladi. Bu qonunni 1803 y.da ingliz kimyogari va fizigi J.Dalton aniqlagan.

Masalan, 1) bir hajm vodorod bir hajm xlor bilan rеaksiyaga kirishib, ikki hajm HCI hosil qiladi. 2) Bir hajm kislorod bilan ikki hajm vodorod rеaksiyaga kirishib, ikki hajm suv bug`i hosil qiladi.

Avogadro soni

AVOGADRO SONI (Avogadro doimiysi) (N bilan belgilanadi) — har qanday moddaning 1 mot tarkibidagi molekulalar soni yoki moddaning gramm-atomidagi atomlar soni. U. Avogadro sharafiga shunday atalgan. Fizika va kimyodagi eng muhim universal doimiylardan biri. Avogadro sonini amalda oʻlchash usullari juda koʻp. Uni aniqlash moddalarning atom va molekulalardan tuzilganligini hamda atom, molekulalarning mavjudligini isbotlovchi asosiy dalillardan biri boʻlib xizmat qildi. Avogadro soni yordamida koʻpgina fizik doimiylar, mas, Bolsman doimiysi, Faradey doimiysi va b. aniqlanadi.

Etiboringgiz uchun rahmat