Fargona davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti kimoyo yunalishi

Normal sharoitda 1 mol gaining hajmi 22,4 I bo'ladi. Bu hajm gazning molyar hajmi deyiladi.
Gazning molyar hajmi gaz hajmining (n.sh. dagi) moddaning tegishli miqdori n ga nisbatidan topiladi:
т д'
bunda V' — hajm (1 hisobida), n — moddaning miqdori (mol hisobida). Avogadro qonuni asosida gazsimon moddalarning molyar massalari aniqlanadi. Gaz molekulalarining massasi qancha katta bo'lsa, bir xil hajmdagi gazning massasi shuncha katta bo'ladi. Gazlarning teng hajmlarida bir xil sharoitda molekulalar soni, binobarin, gazlarning mollar soni ham bir xil bo'ladi. Gazlarning teng hajmlari massalarining nisbati ularning molyar massalarining nisbatiga teng:
m_{: m₂= M_}: M₂,
bunda /и, — birinchi gaz muayyan hajmining massasi, m₂ — ikkinchi gaz xuddi shunday hajmining massasi, M, va M₂ — birinchi va ikkinchi gazning" molyar massalari.
Bir gaz muayyan hajmi massasining xuddi shunday hajmdagi ikkinchi gaz (o'sha sharoitlarda olingan) massasiga nisbati birinchi gazning ikkinchi gazga nisbatan zichligi deyiladi (D harfi bilan belgilanadi):
м
77^L- D, bundan M_t ~ M₂D^
Odatda, gazning zichligi eng yengil gaz — vodorodga nisbatan aniqlanadi (D_H bilan belgilanadi). Vodorodning molyar massasi 2, kislorodniki 16 g/molga teng. Shu sababli quyidagini olamiz:
M = 2D_H2
Gaz holatidagi moddaning molekulyar massasi uning vodorod bo'yicha zichligining 2 ga ko'paytirilganiga teng.
Ko'pincha, gazning zichligi havoga nisbatan aniqlanadi. Havo gazlar aralashmasi bo'lsa ham uning o'rtacha molekulyar massasini hisoblash mumkin. Ya'ni agar havoning taxminan 4 hajm azot (molyar massasi 28 g/mol) va 1 hajm kisloroddan (molyar massasi 32 g/mol), ya'ni 4 N₂+O₂ dan tarkib topganligi hisobga olinsa, uning o'rtacha molyar massasini hisoblab topish mumkin. Bundan quyidagicha ish yuritiladi:
M_r = _{4 +} j '—— 28,8g / mol (yaxlitlangani 29 g / mol)
Bu holda molyar massa ushbu ifodadan aniqlanadi: M=29 • D_x.
Molekulyar massalarni aniqlash shuni ko'rsatadiki, oddiy gazlarning molekulalari 2 atomdan (H₂, F₂, C1₂, O₂, N₂), nodir gazlarning molekulalari esa 1 atomdan tarkib topgan (He, Ne, at,