|
Pul munosabatlarining rivojlanishi banklarni yuzaga keltirgan. Bank iktisodiyot ishtirokchilarining pul yuzasidan bo`lgan alokalariga xizmat kiluvchi institut (muassasa)dir. Pul bilan boglik xizmatlarni ko`rsatuvchi tashkilotlar ko`p, ammo ularning markazida banklar turadi. O`zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati to`grisida»gi konunida, bank nima, degan savolga kuyidagicha javob topish mumkin:Bank - tijorat tashkiloti bo`lib, bank faoliyati deb xisoblanadigan faoliyat turlari majmuini amalga oshiradigan yuridik shaxsdir.O`zbekistondagi bank tizimi O`zbekiston Respublikasi Markaziy banki, aktsiyadorlik-tijorat banklari va xususiy banklardan iboratdir. 2005 yil 1-iyul’ xolatiga ko`ra O`zbekiston Respublikasi bank tizimi 29 tijorat bankini o`z ichiga oldi.Banklar pul olamini xarakatga keltiruvchi motor - yurak, pul bilan bo`ladigan xisob-kitoblarni amalga oshiradi. Xamma pul to`lovlari (transfertlar) banklar orkali o`tadi. Banklar kuyidagi ishlarni amalga oshiradi:- pul va kimmatli buyumlarni omonatga olib, saklab beradi;- pul bilan bo`ladigan xisob-kitob opretsiyalarini, xususan, pul to`lash ishlarini bajaradi;- chet el valyutasini sotadi va sotib oladi;- o`z ko`lidagi pulni kaytarish, foizlilik va muddatlilik sharti bilan unga (muxtojlarga) karz (ssuda)ga beradi, ya`ni, kredit bilan shugullanadi;- o`z puliga aktsiya sotib olib, uni boshka soxaga joylashtiradi;- biznes yuzasidan maslaxat beradi va xokazo.Bank ishi pul olamida bo`ladigan biznesdir. Bank biznesi foyda topish maksadida yuritiladi.Markaziy bankning monopollik mavkei uning mamlakatdagi pul va pirovard natijada iktisodiy barkarorlik uchun aloxida javobgar ekanligi bilan chambarchas boglik.O`zbekiston Respublikasi Markaziy bankining bosh maksadi va asosiy vazifalari kuyidagilar:“Markaziy banning bosh maksadi milliy valyutaning barkarorligini ta`minlashdan iborat.Monetar siyosatni xamda valyutani tartibga solish soxasidagi siyosatni shakllantirish, kabul kilish va amalga oshirish;O’zbekiston Respublikasida xisob-kitoblarning samarali tizimini tashkil etish va ta`minlash; - Pul munosabatlarining rivojlanishi banklarni yuzaga keltirgan. Bank iktisodiyot ishtirokchilarining pul yuzasidan bo`lgan alokalariga xizmat kiluvchi institut (muassasa)dir. Pul bilan boglik xizmatlarni ko`rsatuvchi tashkilotlar ko`p, ammo ularning markazida banklar turadi. O`zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati to`grisida»gi konunida, bank nima, degan savolga kuyidagicha javob topish mumkin:Bank - tijorat tashkiloti bo`lib, bank faoliyati deb xisoblanadigan faoliyat turlari majmuini amalga oshiradigan yuridik shaxsdir.O`zbekistondagi bank tizimi O`zbekiston Respublikasi Markaziy banki, aktsiyadorlik-tijorat banklari va xususiy banklardan iboratdir. 2005 yil 1-iyul’ xolatiga ko`ra O`zbekiston Respublikasi bank tizimi 29 tijorat bankini o`z ichiga oldi.Banklar pul olamini xarakatga keltiruvchi motor - yurak, pul bilan bo`ladigan xisob-kitoblarni amalga oshiradi. Xamma pul to`lovlari (transfertlar) banklar orkali o`tadi. Banklar kuyidagi ishlarni amalga oshiradi:- pul va kimmatli buyumlarni omonatga olib, saklab beradi;- pul bilan bo`ladigan xisob-kitob opretsiyalarini, xususan, pul to`lash ishlarini bajaradi;- chet el valyutasini sotadi va sotib oladi;- o`z ko`lidagi pulni kaytarish, foizlilik va muddatlilik sharti bilan unga (muxtojlarga) karz (ssuda)ga beradi, ya`ni, kredit bilan shugullanadi;- o`z puliga aktsiya sotib olib, uni boshka soxaga joylashtiradi;- biznes yuzasidan maslaxat beradi va xokazo.Bank ishi pul olamida bo`ladigan biznesdir. Bank biznesi foyda topish maksadida yuritiladi.Markaziy bankning monopollik mavkei uning mamlakatdagi pul va pirovard natijada iktisodiy barkarorlik uchun aloxida javobgar ekanligi bilan chambarchas boglik.O`zbekiston Respublikasi Markaziy bankining bosh maksadi va asosiy vazifalari kuyidagilar:“Markaziy banning bosh maksadi milliy valyutaning barkarorligini ta`minlashdan iborat.Monetar siyosatni xamda valyutani tartibga solish soxasidagi siyosatni shakllantirish, kabul kilish va amalga oshirish;O’zbekiston Respublikasida xisob-kitoblarning samarali tizimini tashkil etish va ta`minlash;
Do'stlaringiz bilan baham: |
