Farg’ona davlat universiteti Maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti Boshlang’ich ta’lim uslubiyoti yo’nalishi 20. 06 A guruh talabasi Nosirova Madinaxonning Umumiy pedagogika fanidan tuzgan taqdimoti

Alisher Navoiyning ta’limiy-axloqiy qarashlarida etuk inson tarbiyasi mazmuni, shakl va uslubi
Allomaning tasavvuridagi komil inson o’z qiyofasida eng yuksak insoniy fazilatlar mujassam eta olishi lozim. Chunonchi, u ijodkor, qobiliyatli, shu bilan birga ilm-fanga nisbatan muhabbatli bo’lmog’i zarur. Alisher Navoiyning qarashlariga ko’ra, ana shunday sifatlarning sohibi bo’la olgan insongina o’z kuchi hamda aqlu zakovatiga ishonadi. O’z kuchi va aqlu zakovatiga qattiq ishona olgan insongina turli qiyinchiliklarga bardosh bera oladi, u o’ta murakkab muammolarni ham echimini topa olishga qodir. Ilm-fan sirlaridan xabardor bo’lishning inson ahamiyatini yoritar ekan, alloma ayni o’rinda ilmni qorong’ulikni yoritadigan chiroq, hayot yo’lini nurafshon etadigan quyosh, odamlarning haqiqiy qiyofasini ko’rsata oluvchi omil sifatida ta’riflaydi. Ushbu fikr mutafakkir tomonidan yaratilgan «Nazmul-javohir» asarida quyidagicha bayon etiladi:
Kim olim esa nuqtasida barhaq de oni,
Gar bazm tuzar bihishti mutlaq de oni.
Har kimsaki yo’q ilm axmaq de oni,
Majlisdaki ilm bo’lsa uchmaq de oni1
Mazkur to’rtlikning mazmunida ilmli, oqil odam o’z maqsadiga erishish yo’lida uchraydigan har qanday qiyinchilikni engib o’tadi, kim ilmni o’ziga tayanch qilib olsa, u hech qachon qoqilmaydi, zero, ilm insonning baxt-saodatini ta’minlashga xizmat qiladi degan g’oya o’z aksini topgan.
Alisher Navoiy asarlarida zamonaviy pedagogikaning o’rni
Alisher Navoiy asarlarida zamonaviy pedagogika fani asoslari qatorida muhim o’rin tutuvchi omil o’z-o’zini tarbiyalash masalasining mohiyati ham yoritiladi. Bu borada bildirilgan fikr mazmuniga ko’ra, bolaning o’zi yo’l qo’ygan xato va kamchiliklarini o’zi anglab olishi hamda ularni bartaraf etish uchun imkoniyat yaratish zarur. Mutafakkirning e’tirof etishicha, kimki bu borada yaratilgan imkoniyatdan to’g’ri foydalansa, o’z xatosini anglay oladi va uni bartaraf etishga harakat qiladi, kimki yo’l qo’yilgan xatoni anglash va uni to’g’rilashga harakat qilish o’rniga turli bahonalarni ro’kach qilaversa, xatolari sonining yana bittaga oshishi uchun shaxsan o’zi sharoit yaratadi. Keltirayotgan bahonasi qancha ko’p bo’lsa, uning yanglishishi, xatosi shunchalik katta ko’rinadi, kamchilikning mavjud ekanligini ko’rsatgan kishi bilan tortishish qancha kuchli bo’lsa, el oldida uning obro’si shunchalik pasayadi. Quyida keltiruvchi to’rtlik ana shu mazmunni ifoda etadi:
Xatog’a tadorik nedur bexilof,
Ayon qilmoq o’z sahviga e’tirof.
Vagar qilsa sahvig’a ijro dail,
Ki yaxshidur aylar iki ancha bil