Фарғона филиали телекоммуникация технологиялари ва касбий

1-Босқич

Масалан, 3.1-жадвалда ADSL нинг бир фойдаланувчиси (жисмоний шахс) томонидан бир суткада узатилиши (қабул қилиниши) мумкун бўлган эхтимолий маълумотлар хажми хақидаги маълумотлар келтирилган.
жадвал 3.1

№. 1-босқич	5-вариант	Маълумот тури		Суткасига талаб қилинадиган маълумотлар хажми (Мбайт)
1.	Матн			0.12
2.	Харакатсиз тасвир			3.12
3.	WEB сахифалар			9.43
4.	Электрон почта			9
5.	Файлларни узатиш			184,3 ( масалан mp4 файлар)
6.	VoIP			1
7.	Ўйинлар			4.69
n – абонентлар сони			280
	Бир суткадаги маълумотларнинг хажми Мбайт (V)			211.66

Бир суткага мос трафикнинг ўртача хажми Мбайтни ташкил қилади. Тахмин қиламизки трафик фақат сутканинг актив қисмида узатилади (давомийлик интервали 12 соат). Агар энг юқори юкланиш соатида (ЭЮЮС) умумий трафикнинг 20% узатилади деб хисобланса, у холда битта абонент учун энг юқори юкланиш соатидаги ўртача оқим интенсивлиги а₀ қуйидагича аниқланади:
а₀ = ;
а₀ =
бу ерда 0.2 коэффициент энг юқори юкланиш соатида абонент суткалик трафикнинг 20 % ни ишлатганлиги учун қўйилмоқда. а₀ солиштирма интенсивли Мбит/с да ўлчанади, сарфланган трафик хажми эса Мбайт да ўлчанади шунинг учун Мбайт дан Мбит га ўтиш учун 8 га кўпайтирилмоқда. Формуладаги 8 шунинг учун қўлланилмоқда. Формуладаги махраждаги 3600 с бу энг юқори юклама соати давомийлиги, яъни бир соат бу 3600 с дегани. Юқоридаги 3.10 формула асосида биринчи босқич учун а₀ хисобланганда унинг қиймати 0.205 Мбит/с ни ташкил қилади. Энди ADSL тармоғи учун умумий ўтказиш қобилиятини хисоблашни амалга ошириш лозим. Бунинг учун ADSL тармоғида абонентларга берилиши мумкин бўлган ўртача тезликлар ни ва тармоқда бир вақтда ишлаши мумкин бўлган абонентлар сонини белгилаб олишимиз лозим. Қуйидаги 3,2 –жадвалда келтирилган. Энди xDSL технологияси учун ўтказиш қобилиятини хисоблаймиз.
Жадвал 3.2

Дастлабки маълумотлар			Хисоблаш маълумотлари
, кбит/с	Мбит/с	N	а,Мбит/с	B, Мбит/с
64	0,094	280	26.32	79,76037
128	0,094	280	26.32	142,499
256	0,094	280	26.32	269,8347
512	0,094	280	26.32	525,498
1024	0,094	280	26.32	1037,329
2048	0,094	280	26.32	2061,245
4096	0,094	280	26.32	4109,202
8192	0,094	280	26.32	8205,181

1) =79.76037
2) =142.499
3) =269.8347
4) =525.498
5) =1037.329
6) =2061.245
7) =4109.202
8) =8205.181
Ушбу қийматлар асосида xDSL технологияси учун ўтказиш қобилиятини маълумотларни узатиш тезлигига боғлиқлик графиги чизиш мумкин. Қуйидаги расмда ушбу боғланишни ифодаловчи график тасвирланган.

3.3-расм. xDSL технологияси учун ўтказиш қобилиятини маълумотларни узатиш тезлигига боғлиқлик графиги

2-Босқич

Бугунги кунда абонент кириш тармоқларини қуришда нафақат ўтказгичли технологиялар қўлланилмоқда. Кабелли тизимлар билан бир қаторда ўтказгичсиз технологияларнинг қўлланилиши ҳам кенг тарқалмоқда. Бунинг сабаби сифатида бундай симсиз технологияларнинг ўзига хос хусусиятларинг мавжудлигини келтириш мумкин. Масалан:

• 
  Ташкил қилинишнинг тезкорлиги;
  
• 
  Ташкил қилишда кабеллар ва уларни ётқазишга сарфланувчи ортиқча маблағнинг иқтисод қилиши;
  
• 
  Тармоқнинг масштабланувчанлигининг юқори даражада эканлиги.
  

Абонент кириш тармоқларида қўлланилувчи симсиз технологиялар сифатида Wi-Fi, Wi-Max, CDMA технологияларини келтириш мумкин. Демак симсиз технологиялар асосида қурилган абонент кириш тармоқларидаги ўтказиш қобилиятларини узутиш тезликларига боғлиқлигини хисоблаш ҳам мухумдир. Қуидаги трафик сарфи учун симсиз тармоқ, масалан уяли алоқа тармоғи орқали интернет хизмати таъминланаётган холат учун хисоблашларни амалга оширайлик. 3G учинчи авлод уяли алоқа тармғида битта абонентни бир суткада сарфлаган трафиги қуйидаги бўлсин деб тасаввур қилиб оламиз.

№. 2-босқич	5-вариант	Маълумот тури	Суткасига талаб қилинадиган маълумотлар хажми (Мбайт)
1.	Матн		0.2
2.	Харакатсиз тасвир		3
3.	WEB сахифалар		9
4.	Электрон почта		3
5.	Файлларни узатиш		35 (масалан mp4 файлар)
6.	VoIP		1
	Бир суткадаги маълумотларнинг хажми Мбайт (V)		50.2

Симсиз абонент кириш тармоқларидаги ўтказиш қобилиятини хисоблаш натижалари қуйидагилардан иборат:

а₀ =
Жадвал 3. 3

Дастлабки маълумотлар			Хисоблаш қийматлари
, кбит/с	,Мбит/с	N	а,Мбит/с	B, Мбит/с
64	0.022	500	11	69,96922
128	0.022	500	11	133,7359
256	0.022	500	11	261,6181
512	0.022	500	11	517,5591
1024	0.022	500	11	1029,53
2048	0.022	500	11	2053,515
4096	0.022	500	11	4101,507

1) =69,96922

2) =133.7359
3) =261.6181
4) =517.5591
5) =1029.53
6) =2053.515
7) =4101.507
Ушбу хисоблаш асосида олинган натижалар бўйича бундай тармоқлардаги ўтказиш қобилиятинг маълумотларни узатиш тезликларига боғлиқлигини ифодаловчи графикни чизиш мумун.

3.4-расм. Симсиз абонент кириш тармоқларида ўтказиш қобилиятининг маълумотларни узатиш тезлигига боғлиқлик графиги.

3-Босқич

Ўзининг ўтказиш қобилиятининг юқорилиги, ахборот хавфсизлиги-нинг юқори даража таъминланганлиги ва бошқа кўплаб юқори кўрсаткичлари билан оптик технологиялар нафақат транспорт тармоқларида балки бугунги кунга келиб абонент кириш тармоқларини қуришда ҳам кенг қўлланилиб келинмоқда. Абонент кириш тармоқларида оптик технологияларнинг қўлланили ушбу тармоқлар орқали абонентларга юқори сифатли кўплаб телекоммуникация хизматларини тақдим этиш имкониятини яратди. Хусусан абонент кириш тармоқларини қуришда оптик пассив технология PON нинг қўлланилиши ушбу магистрилик диссертация ишида ҳам кўриб чиқилишининг сабаби ҳам шундадир.

№. 3-босқич	5-вариант	Маълумот тури	Суткасига талаб қилинадиган маълумотлар хажми (Мбайт)
1.	SDTV стандартидаги IPTV хизмати			3300
2.	Юқори тезликли интернет			180
3.	VoIP			4
4.	Интернет тармоғидаги ўйинлар(Internet gaming)			65
	Бир суткадаги маълумотларнинг хажми Мбайт (V)			3549

Демак ушбу оптик абонент кириш тармоқларидаги ўтказиш қобилиятининг хисоблаш қийматлари натижалари қуйидаги жадвалда келтирилган:

а₀ =

жадвал 3.4

Дастлабки маълумотлар			Хисоблаш натижалари
, кбит/с	, Мбит/с	N	а, Мбит/с	B, Мбит/с
512	1.57	64	100.48	559,9409
1024	1.57	64	100.48	1070,061
2048	1.57	64	100.48	2093,112
4096	1.57	64	100.48	4140,636
8192	1.57	64	100.48	8236,398
16384	1.57	64	100.48	16428,28
32768	1.57	64	100.48	32812,22

Хисоблаш асосида олинган натижалар бўйича оптик абонент кириш

тармоқларда ўтказиш қобилиятинг маълумотларни узатиш тезликларига боғлиқлигини ифодаловчи графикни чизиш мумун.

3.5-расм. оптик абонент кириш тармоқларда ўтказиш қобилиятинг маълу-мотларни узатиш тезликларига боғлиқлигини ифодаловчи график

Ушбу бўлимда биз абонент кириш тармоқларида қўлланилувчи технологияларни алоқа сифатни бахоловдаги мухум параметрлардан бири бўлган ўтказиш қобилияти кўрсаткичи бўйича солиштирма тахлилини ўтказдик. Юқорида ўтказилган хисоблашлар асосида хулоса қилиш мумкинки, абонент кириш тармоқларида қўлланилишида нисбатан сарф харажатларнинг юқорилигига қарамасдан оптик технологиялар оптимал вариант хисобланади.

Хулоса

Мен ушбу курс ишини бажариш давомида Замонавий технологиялар асосида қурилган абонент кириш тармоқларини моделлаштириш ва уларнинг ўтқазиш қобилятини хисоблашдим ўргандим. Хисоблаш жараёнларини 3 босқичда амалга оширдим 1-босқичда хDSL технологияси асосида бир фойдаланувчи томонидан бир суткада узатилиши ва қабул қилиши мумкин бўлган ехтимолий малумотларни ўтқазиш қобилятини узатиш тезлигига боғлигини кўриб чиқдим. Aбонент кириш тармоқларида қўлланилувчи симсиз технологиялар сифатида Wi-Fi, Wi-Max, CDMA технологияларни келтириш мумкин. Демак симсиз технолигаялар асосида қурилган абонент кириш тармоқларидаги ўтқазиш қобилятларини узатиш тезликларига боғлиқлигини хисоблаш ҳам муҳумдир. 2-босқичда симсиз абонент кириш тармоқларида ўтқазиш қобилятининг маълумотларни узатиш тезлигига боғлигини кўриб чиқдим. 3-босқичда оптик абонент кириш тармоқларда ўтқазиш қобилятининг маълумотларни узатиш тезликларига боғлиқлигини кўриб чиқдим. Ушбу бўлимда биз абонент кириш тармоқларида қўлланилувчи технологияларни алоқа сифатини бахоловдаги мухим параметрлардан бири бўлган ўтқазиш қобиляти кўрсаткичи солиштирма тахлилини ўтқаздик. Юқорида ўтқазилган хисоблашлар асосида хулоса қилиш мумкинки абонент кириш тармоқларида қўлланилишида нисбатан сарф харажатларнинг юқорилигига қарамасдан оптик технологиялар оптимал вариант хисобланади.

Фойдаланилган адабиётлар

1. 
   Ю.В. Семенов. Проектирование сетей связи следующего поколения. Наука и техника, С – Петербург, 2005.
   
2. 
   С.Н.Степанов Основы телетрафика мультисервисных сетей Москва Эко-Трендз,2010.
   
3. 
   В.Крылов Теория Телетрафика.// Москва. 1998.
   
4. 
   Б.С. Цыбаков. Модель телетрафика на основе самоподобного случайного процесса. М: «Радиотехника», 1999 г., №5.