2.Кучлиликни тарбиялаш.
Кундалик нитқимизда «куч» сузига турли ўил маъно берадилар. Илмий тушунча сифатида у иложи борижа аниқ белгиланган бўлиши керак. Бунинг учун «куч» нинг қуйидаги маъноларини бир-биридан фарқ қилиши лозим;
1.Ҳаракатнинг механик характеристикаси сифатида куч («Т массали жисмга F куч таъсир этади.);
2.Кишининг хусусияти, фазилати сифатидаги куч ( масалан,қуйидаги текстда; «ёш ўсиши билан куч хам ортиб боради; спорт билан шугулланмайдиганларга спортчилар кучлироқ бўлинадилар..» ва хокоза.)
Биринчи маънодаги куч ҳаракатининг бошқа характеристикалари билан бир қаторда механиканинг ўрганиш объекти бўлиб хизмат қилади. Иккинчи маънодагиси эса, жисмоний тарбия назарияси, физиология ва антрапологияда тадқиқот мавзуси бўлади.
Кишининг кучи ташқи қаршиликларни мускул кучи ёрдамида енгиш қобилиятига қараб аниқлаш мумкин.
каршиликларнувчи ишларда ҳаракатларга қарши йўналтирилган кучларни, ён берувчи ишларда эса ҳаракат йўналишибўйича тасири этурчи кучларни қаршиликни кучи деб тушинилади.
Маълумки, мускуллар кучини қуйидагича намаён қилишари мумкин;
1.Ўз узунликларини ўзгартирмай (статик, изометрик режим) 2Ўз узунликларини қискартириб (қархиликларни енгувчи, миометрия режими);
3.Ўзайиб (ён берувчи, плиометрик режим);
каршиликларни енгувчи ва уоарга ён берувчи режимларни бирлаштириб «динамик режим» дейилади.
Портловчи куч-қисқа вақт ичида катта миқдорда куч намаён қилиш қобилияти-мухим турлардан хисобланади. Масалан; спорт материаллари васпорт билан эндигина шугуллана бошлаганларнинг турган жойдан баландликка сакрашдаги депсинишлар диномограммасидан куринб турибтики, мастерлар қисқа вақт ичида каттамиқдордаги кучнамаён қилар эканлар. Портловчи кучнинг ривожланиш даражасини бахолашда тезкор кучлилик индексидан фойдаланиш қулайдир:
J Fmax
Tmax
Бунда J-Юқорида айтилган индекс Fmax-кучнинг мазкур ҳаракатда курсатилган максимал қиймати,tmax-максимал кучга эришилган вақт турли вазиндаги кишиларнинг кучини таққослаш учун нисбий куч деб аталадиган куч тушунчасида фойдаланилади. Нисбий куч деганда ўз вазнинг бир км. Тўгри келадиган куч миқдори тушунилади. Киши бирор бир ҳаракатда ўз огирлигидан қаътий назар намаён қилган кучни базан абсалут куч деб атаёдилар. Абсалут куч, масалан; диномометир курсаткичлари штанганинг чегара даражадаги огирлиги ва бошқалар билан ҳаракатланиши мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |