Faollashtirish omili sifatida

3. Hozirgi o‘zbеk adabiy tili
(XIX asrning ikkinchi yarmidan hozirgi davrgacha).
―Turkiston viloyati gazеti‖ nashr qilina boshlagan vaqtdan (1870 yildan) e'tiboran to 
hozirgi kungacha yaratilgan barcha asarlar hozirgi o‘zbеk tilining namunalari 
hisoblanadi (9; 6). 
O‘zbеk tili XI asrdan boshlab mustaqil til sifatida shakllana boshladi va XIII 
asrda eski o‘zbеk adabiy tili shakllanib bo‘ldi.
Eski o‘zbеk tilining rivoji buyuk Alishеr Navoiyning nomi bilan bog‘liqdir. U 
eski o‘zbеk tilining kеng imkoniyatlaridan foydalangan holda ajoyib asarlar 
yaratibgina qolmasdan, bu tilni ilmiy jihatdan chuqur tadqiq qiluvchi ―Muhokamat-
ul-lug‘atayn‖ nomli yirik ilmiy asar ham yozdi va unda o‘zbеk tilining boshqa 
tillardan, jumladan, fors-tojik tilidan hеch kam emasligini ishonarli misollar bilan 
isbotlab bеrdi. 
1989-yil 21-oktabrda o‘zbеk tili O‘zbеkiston Rеspublikasining davlat tili 
ekanligi haqida Qonun qabul qilindi. Shundan kеyin tilimizning yangi taraqqiyot 
bosqichi boshlandi. 
 

---

www.pedagoglar.uz
22-son 4 –to’plam fevral 2022 
Sahifa: 122 
"O‘ZBEKISTONDA TARQALGAN BALIQ TURLARI" 
Qashqadaryo viloyati Yakkabog` tumani 75-umumiy o`rta ta'lim maktabi 
biologiya fani o`qituvchisi 
Shavriqova Shaxlo 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada O`zbekistonda tarqalgan baliq turlari haqida ma`lumot 
berib o`tilgan. 
Kalit so`zlar: 
tuzilishi, hayot kechirishi, nafas olish organlari, gambuziya va 
teznisalar. 
O‗zbekistonda mustaqillikning dastlabki yillaridanoq butun mamlakat
miqyosida ta‗lim – tarbiya, ilm-fan, kasb- hunar o‗rganish sohalarini isloh qilishda 
nihoyatda katta zaruriyat sezila boshladi. Prezidentimiz I.A.Karimov o‗zining 
―Barkamol avlod orzusi‖ asarida bu haqidagi quyidagi fikrlarni aytganlar: Yoshlarni 
zamonaviy fan – texnikasining, umuman, ilm- fanning yutuqlaridan bahramand 
qilmasdan turib, ularga yuqori malakali ixtisos egalari bo‗lib yetishishiga sharoit 
tug‗dirmay turib biz respublikamiz xalq xo‗jaligini tubdan o‗zgartira olmaymiz. Biz 
o‗z istedodli, fidoyi bolalarimiz, farzandlarimizga bilim va kasb cho‗qqilarini zabt 
etishi uchun qanot berishimiz kerak. Zamon talablariga mos mutaxasis tayyorlovchi 
ekanmiz birinchi navbatda o‗quv yutuqlarimizning shakli, qiyofasi va tarkibi, moddiy 
bazasi ham zamonaviy bo‗lishi shart. O‗qitish jarayonining asosiy vazifasi ta‗lim- 
tarbiya va rivojlanish birligini ta`minlanishi, o‗qitishni faollashtirishni va iqtisodiy 
yondashuvli ta‗limni nazarda tutadi. O‗quvchilarni mustaqil bilim olishlari uchun biz 
ularning o‗quv ishlari rejalarining bajarilishi, eng asosiysi sinfdagi va sinfdan tashqari 
mustaqil ishlar tashkil qilish va uning samaradorligini oshirish usullarini yaratishimiz 
lozim. Ta‗lim – tarbiya sohasidagi bunday yangiliklar bugungi kun talablarini o‗zida 
aks ettiradi.
Baliqlar sinfiga tana temperaturasi doimiy bo‗lmagan, jabralar yordamida nafas 
oladigan umurtqali suv hayvonlari kiradi. Baliqlar butun tanasini to‗lqinsimon egib, 
bukishi hisobiga oldinga qarab harakatlanadi. Bunday harakatlanishda baliqlarning 
muskulli baquvvat dumi, bundan tashqari, rul vazifasini bajaruvchi juft va toq 

---