Фаннинг ўқув-услубий мажмуаси Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлигининг 2018 йил 25 августдаги 744-сонли буйруғи билан «Маркетинг тадқиқотлари» фан дастури асосида тайёрланган

7-мавзу. Бозордаги рақобат муҳитини тадқиқ этиш

Топшириқлар


1 – масала.

Фирма маҳсулотни сотишда учта бозор сегментига йўналтирилган бўлади. Дастлабки сегментда сотув ҳажми ўтган даврда 54 млн донани ташкил қилган бўлиб, бўнда бозор сиғими 1980 млн донага тенг. Келаси йил ушбу сегментда бозор сиғими 3№, фирманинг улуши эса 5% ўсиши кутилмоқда.

Иккинчи сегментда фирма улуши 4%га тенг, сотув ҳажми эса — 75 млн дона. Бозор сиғими 11%, фирманинг ушбу сегментдаги улуши эса 8% ўсиши кутилмоқда.
Учинчи сегментда бозор сиғими 45 млн донага тенг, фирманинг улуши — 0,12. Бозор сиғими ўзгармасдан, фирманинг сотув ҳажми 1 млн донага қисқариши кутилмоқда.
Юқорида келтирилган шартларда жорий йилда фирманинг сотув ҳажмини аниқланг.


2 – масала. Оёқ кийими чакана савдога воситачи орқали келтирилади. Бир жуфт аёллар туфлисининг нархи 11000 сўм. Ишлаб чиқарувчи корхона олувчи фойда - маҳсулот таннархининг 20 фоизи. ққСсиз ишлаб чиқарувчининг нархига қўшимча улгаржи нарх 10%.
Савдо қўшимча нархи ққСсиз 20%.
Аниқлаш керак:
1. Бир жуфт оёқ кийимининг чакана нархи.
2. Товарнинг чакана нархида ҳар бир элемент (таннарх, фойда, ққС, савдо қўшимчаси) салмоғи.


3 – масала. Сут маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи корхона сотув сиёсатининг маҳсулотга йўналганликдан бозорга йўналганликка ўзгартирилганда ушбу корхона вазифалари қандай ўзгаради?


4-масала. Қуйидаги маҳсулот турлари сотиш ҳажмини қайси омиллар чеклаб қўйиши мумкин:
а) сигарета;
б) буғдой уни;
в) минерал сув;
г) кучли спиртли ичимликлар?


5-масала. Тақсимлаш сиёсати вариантларини таққосланг. Топшириқ:
а) Тақсимлаш сиёсатини амалга оширишнинг бир нечта муқобил имкониятлари ичидан мос келувчи вариантни танлаб олишга имкон берувчи иккитадан миқдорий ва сифат мезонларини айтиб беринг.
б) Ушбу мезонлар бўйича бевосита ва билвосита (воситачилар орқали) товар сотувини таққосланг.
6-масала. Япон фотоаппаратларини импорт қилувчилар ўзбекистон бозорида фойда кўриш учун ўз сегментига эга бўлишни хохлайди. Сизга маъқул бўлган сегментлаш ва уларни текширишга имкон берадиган ахборотлар йиғиш усулини кўрсатинг.
7-масала. Ижтимоий-демографик гурухлар (ёшлар, бизнесменлар, уй бекалари, этник гуруҳлар)га мўлжалланган иккита газетани танланг. Тўртта реклама ахборотинитанлаб олинг ва реклама берувчиларнинг фикрини аниқланг.
8-масала. Иқтисодий ривожланган мамлакатларда истеъмолчилар ўзларининг муаммоларига мос эчимни тез-тез излашади. Фирмалар олдида бозордаги сегментни қанчалик узоқ ушлаб туриш вазифаси туради. Сегментлашга наф келтирадиган ва аксинча таъсир қиладиган факторларни аниқланг.