1-масала Тижорат банкининг пул заҳиралари 250 млн пул бирлигини ташкил этади. Депозитлар 980 млн пул бирлигига тенг. Мажбурий заҳиралар меъѐри 20%ни ташкил этади

1-масала
Тижорат банкининг пул заҳиралари 250 млн. пул бирлигини ташкил этади. Депозитлар 980 млн. пул бирлигига тенг. Мажбурий заҳиралар меъѐри 20%ни ташкил этади. Агар банк ссуда бериш учун ортиқча заҳиралардан фойдаланишга қарор қилса, пул таклифи қандай ўзгариши мумкин?
Ечиш:
Мажбурий заҳиралар меъѐри – 20 % да мажбурий заҳиралар суммаси қуйидагини ташкил этади: 980 х 0,2 = 196 (млн. пул бирлиги). Ортиқча заҳиралар: 250 – 196 = 54 (млн. пул бирлиги).Агар улардан ссуда бериш учун фойдаланилса, у ҳолда, қўшимча пул таклифи қуйидагини ташкил этади:
M  N  m ,
бу ерда, M – қўшимча пул таклифи;
N – тижорат банкининг ортиқча заҳиралари;
m – банк мультипликaтoри, у қуйидаги формула бўйича топилади:
m  R

1100% ,
бу ерда, R – мажбурий заҳиралар меъѐри. Бундан:1

2-масала
Мажбурий заҳиралар меъѐри 20 %га тенг. Тижорат банки ортиқчазаҳира сифатида депозитлар суммасидан яна 5 %га эга. Депозитлар миқдори 20 000 ни ташкил этади. Банк ссуда бериш учун қандай максимал суммадан фойдаланиши мумкин?
Ечиш:
Мажбурий заҳиралар миқдори: 20 000 х 0,2 = 4 000 ни ташкил этади.Ортиқча заҳиралар: 20 000 х 0,05 = 1 000 га тенг.Пул заҳиралари: 4 000 + 1 000 = 5 000 га тенг.Агар заҳиралар 5 000 ни ташкил этса, у ҳолда банк қолган маблағлардан ссуда бериш учун фойдаланиши мумкин: 20 000 – 5 000 = 15 000.

3-масала
Иқтисодиѐтдаги пул базаси 300, мажбурий заҳиралар 130, пул массаси 960, депозитлар 790 ни ташкил этади. Бу маълумотлар асосида пул мультипликaтoрини топинг.
Ечиш:
Пул мультипликaтoри қуйидагича аниқланади:
mm = бу ерда, cr (депонентлаш кoэффициенти) ва rr (заҳиралаш меъѐри) номаълум.
rr = cr = Масала шартига кўра, R = 130, D = 790, МB = 300, М = 960.
Бунда:
rr = 130 : 790 = 0,16
Мs = C + D  C = 960 – 790 = 170
Cr = C : D= 170 : 790 = 0,215
mm = (0,215 + 1) : (0,215 + 0,16) = 3,2.